Gripla - 01.01.1998, Page 12

10
GRIPLA
Hún hefur varðveist nær heil í skinnbókunum. í fyrmefnda handritið vantar
fyrstu vísu sögunnar og í hið síðara hefur glatast aftan af sögunni, hana þrýtur
nær lokum 11. kafla. I útgáfum sögunnar hefur oftast verið farið eftir A en
nokkrir póstar sem þar eru umfram B hafa verið felldir brott af flestum
útgefendum. Sumir þeirra eru þó afar mikilvægir til skilnings á viðtökum
sögunnar um miðja 14. öld. Byrjun sögunnar í A hljóðar svo (1916:1; 1987:
1166):5
Saga þeira Hrafns ok Gunnlaugs ormstungu eptir því sem sagt hefir
Ari prestr enn fróði Þorgilsson er mestr frœðimaðr hefir verit á fslandi
á landnámsspgur ok foma frœði.
Með þessum orðum hefur sá sem setti saman viljað gefa áheyrendum í skyn
hvernig bæri að skilja söguna, hún segði sannindi, Ari fróði færi ekki með
neitt fleipur; þessa frásögn úr fortíðinni yrði að taka trúanlega. Þetta er alkunn
sögumannstækni og þekkist í gömlum sögum sem nýjum. Slík ritklif segja þó
ekkert um, hvort stuðst er við eldri sögur; þau treysta ekki heldur trúnað á
rétta ættrakningu sögupersóna, enda eru þau oftast höfð við þegar leggja skal
áherslu á innri sannleikskjama verksins.
Annar umframpóstur vísar einkum til borgfirskra áheyrenda og Mýra-
manna. Þar segir (1916:2 nm., 1987:1166):
Svá segja fróðir menn at margir í ætt Mýramanna, þeir sem frá Egli
eru komnir, hafi verit menn vænstir en þat sé þó mjpk sundrgreiniligt
því at sumir í þeiri ætt er kallat at ljótastir menn hafi verit. í þeiri ætt
hafa ok verit margir atgervismenn um marga hluti sem var Kjartan
Óláfsson pá ok Víga-Barði ok Skúli Þorsteinsson. Sumir váru ok
skáldmenn miklir í þeiri ætt, Bjprn Hítdœlakappi, Einarr prestr
Skúlason, Snorri Sturluson ok margir aðrir.
í þessu handriti er einnig Heiðarvíga saga og má vera að skinnbókin hafi átt
að höfða sérstaklega til innansveitarmanna í Borgarfirði, verið gerð fyrir
vestlenska höfðingja. Eg mun hér á eftir ekki rekja nákvæmlega önnur frávik
í textagerð A, enda þótt það væri freistandi. I nokkrum tilvikum er þar greint
nákvæmar frá höfðingjum Borgarfjarðar en í B. Það bendir til þess að Gunn-
5 Tilvitnanir eru teknar upp eftir útg. Finns Jónssonar (1916) og stafsetning samræmd. Til
hagræðis er blaðsíðutal útgáfunnar 1987 tilgreint.