Gripla - 01.01.1998, Qupperneq 116

114
GRIPLA
Æneas stig ut or den skya han er l0ynd i, og gjer straks inntrykk pá Dido
(1976:64-65). Æneas fár auga pá murane til Evanders by, og samstundes fár
Pallas, sonen til Evander, auga pá floten til Æneas (1976:152, Æneiden VIII:
97-110).
Slikt complementary perspective er og eit velkjent kunstgrep i sagalittera-
turen, t.d. i Sverris saga, der vi avvekslande les om hendingar som gjekk fpre
seg pá birkebein-sida og hjá fiendane deira, like eins i Snorris soger om Olav
den heilage, t.d. i skildringa av fprebuingane hjá báe partar framfpre Stikle-
stad-slaget. Sameleis i Njáls saga f0re den kampen der Gunnarr frá Hlíðar-
endi vert drepen, eller i Laxdœla saga framfpre dei kampane der Kjartan Óláfs-
son og Helgi Harðbeinsson fell (Laxdœla saga 1934:152-154, 186-191).
4.10.3 Vidt perspektiv over skildringa
Andersson (1976:72): „This is the view from above favored by Virgil in
visualizing a general configuration.“ Andersson nemner som d0me Vergils
skildring av korleis grekarfloten l0ynleg stemner frá Tenedos-0ya over sundet
mot Troja om natta i máneskin. Eit endá vidare perspektiv har vi i Vergils
storfelte skildring av korleis trojanarfloten kjempar seg over Mellomhavet frá
Sicilia til Karthago gjennom eit forrykande uver, sendt fra himmelen av
gudane.
I sagalitteraturen har vi nok av d0me pá hendingar som gár fpre seg med
eit vidt geografisk perspektiv til bakgrunn. Ein kan t.d. minna om kap. 33 i
Óláfs saga Tryggvasonar i Heimskringla, der danekongen Haraldr Gormsson
planlegg á gjera ei hærferd mot Island og sender ein speiar i kvalsham til
Island for á granska tilhpva der. Speiaren for andsples kring heile landet, men
mptte i alle landsdelar slike uhyggelege og fiendslege trollvesen at han drog
attende til kongen og rádde han til á gjeva opp den planlagde hærferda. I
same soga kap. 35—42 har vi den dramatiske skildringa av Jomsviking-
hærferda til Noreg, der hendingane spreier seg over eit veldig omráde frá
Jomsborg og Danmark til Trpndelag, og i kap. 97-112 hærferda til kong Olav
Tryggvason til Vindland og Svolder-slaget, som nár over same omrádet og
endá vidare. Eit godt dpme frá Óláfs saga helga i Heimskringla er skildringa
i kap. 170-172 av kong Knútr Sveinsson hærferd til Noreg i áret 1028. Om
konge- og islendingsogene kan ein seia reint allment at hendingane normalt
er sedde mot ein tradisjonell bakgrunn som femner om heile Nordvest-
Europa til og med Grpnland og Vinland.