Gripla - 01.01.1998, Page 155

ANIMADVERSIONES
153
eptir hinum Dönsku, þaa þeir eru hjæ þeim staddir, maa einu gýllda, og er allt
goodra gjallda verdt; enn þat þeir gjöra þad þar fyrir utan, af ein-tooma
Laatædi, van-þeckjngu tu sjnu moodurmaali, edr Dvyrdkan vid þat Dönsku, þat
er þad atn afdrættar forkunnarliga og fyllilega Lastverdt. I vidlijkann matta er
þat og Van-kunnenda Teikn, þat þeir skemma upp Orthographiam (Rjett-ritan)
sijna eptir Dðnum; sem til Dæmis: at hava (habere) fyrir at hafa; at skriva,
fyrir at skrifa, aftaninn eftir þat hun var gift (pro aptanin eptir at hwn var
gipt) var hwn at loftinu, og þö enn oftar (pro var hwn á Loptinu, og þdö enn
optar). Enn hvar setja skuli Ypsilon. fara Islendskir optliga villt, þvi þeir tala
þad sem i; enn Danskir nær alldrei, af þvi þeir tala þat wt j ordunum.
Hjer vid kemr ei all-mjög, at tala umm þann mikla Titla-Fjöllda,24 er Is-
lendskir hafa ujp-tekit umm Stundir, og eru þyyskum i þvj Lijkir, enn eigi
Dönskum, er hafa þaa all-faaa, og enn sijdur Frönskum, er hafa þai hina
færstu. þat er eitt Signum vanitatis og Corruptelæ morum, aasamt fleiru ödru,
er syynir, at þeir sieu komnir frai þvi gamla stöduga Lagi, wt i' gapa skapar
Sveiflu og Svima þessara Tijma. Hjer hlydir ei helldur til at tala umm þaa
lamg-ordu Processa, sem ordnir eru framm ýfir þai i gömlu Daga; so
Pappjrinn tekr nw at kosta meir enn inn-takit, sem aa hann er skrifat; Einkum
sidan Skrifara peningarnir eru famir at vid-gaangast. Ei helldur vil eg tala
hier25 urnm þaa kijmilegu ad-ferd, at gjöra at-ridis Bref og magtar gjðrnjnga
nærri œlæsiliga med of-da/fu |-Bleki-| vatns Bleki, og of-mðgru fidrillda foota
pijmm patrs Letri. So þeir skuli vera þvi oo-þægiligri H44 til Yfir-lestrar; sem
lijkast er, at komi til af þvi, at gjðmj'ngurinn sje oorjettvijs i siaalfum sjer, og
skuli þvi fljootara forgainga, so Eptirkomendumir hafi ei yfir þvi at dæma, og
geti þad ei helldur. Enn slijkir menn (aasamt fleim i fari þeirra) munu hafa sijn
La/n medtekin, burt med Sjaalfum sjer. Eg hefi nw nockud minnst aa ð-þarfa
n\y-breitni i hverri Twngu; enn ei causas communes exteriores fleiri, edur
interiores færri; hvar fyrir eingin Twnga varir allajafna i sama Standi jaa varla
ýfir 200. aar, so eckert skeiki; so eigi er einwngis Commerciis, edur vidskipt-
um annara þjooda alltj'd umm at kenna, edur þeim framandi, sem adkoma, og
verda bw-fastir i Landi nockru. Enn Twngu maalum hallda helldst Bækur vid,
og einna helldst þai prentadar era; og ai-samt þeim Lærdir smenm med
Lexicis, Glossariis, Grammaticis og þess haattar Skrifum, og Poetæ þvj nærst;
og þö hvad helldst prestar, med þeirra idulegu orda lagi til almwga.. Gef þw,
at mœdurmaalit mitt etc. qvad Sira Hallgr:
Þetta er nw ad so stöddu Lijtid aagrip þainka minna umm Vid halld þess Is-
24 Á spássíu stendur: Umm Titlana.
25 Á spássíu stendur: Nota: Bjame Halldorsson sysl[u]madr.