Gripla - 01.01.1998, Qupperneq 219

SKÁLDIN ÞRJÚ OG ÞJÓÐIN
217
Ekki er vitað hvort allir Fjölnismenn voru þar sammála skáldi sínu í hverri
grein en sterk andúð á rímum kemur fram í því sem helsti forvígismaður upp-
lýsingarstefnunnar, Magnús Stephensen, hafði ritað um þennan skáldskap.
Þeir Tómas Sæmundsson og Jónas gengu samt feti framar í gagnrýninni og
virtu ekki viðlits tilraunir rímnaskáldanna og ýmissa mætra manna við að
endurbæta rímumar (Vilhjálmur Þ. Gíslason 1980:102-104). Sérstaklega
hafði Tómas verið miskunnarlaus og kemst þannig að orði (1835:37, nmgr.)
í athugasemd við grein eftir Loðvík Kristján Múller:
Enn þegar höfundurinn segir, að vísur Íslendínga séu öldúngis anda-
lausar, þá hefir hann líklega haft í huga sumt af kvæðunum í Skírni,
eða þá eínhvurjar rímur ...
Ekki var bætt um betur í bréfi af Austfjörðum í næsta árgangi Fjölnis (Úr
bréfi af Austfjörðum 1836:42) þegar minnst er á „rímnabagl“ Sigurðar Breið-
fjörðs og annarra „leirskálda“.
Jónas virðist jafnvel heldur sanngjamari í upphafi ritdóms síns Um rímur
af Tistrani og Indíönu orktar af Sigurði Breiðfjörð, í þriðja árgangi Fjölnis
(1837:18):
Eins og rímur (á íslandi) eru kveðnar, og hafa verið kveðnar allt að
þessu, þá eru þær flestallar þjóðinni til mínkunar, — það er ekkji til
neíns að leína því — og þar á ofan koma þær töluverðu illu til leiðar:
eíða og spilla tilfinníngunni á því, sem fagurt er og skáldlegt og sómir
sjer vel í góðum kveðskap ...
Til sönnunar þessu hefur Jónas ekki látið við það sitja að úthúða bæði sög-
unni — „hún er auðsjáanlega so eínskjisverð og heimskulega ljót og illa sam-
in“ (1837:19-20) — heldur einnig rímnaskáldinu sjálfu. í ljósi þessa verður
að telja það gráglettni örlaganna að um þetta val Sigurðar kemst Sveinbjörn
Beinteinsson svo að orði (1961 :x):
Hér var efnað til nokkurs nýmælis að yrkja rímur af útlendri skáldsögu
og virðist Sigurður hafa séð sér þar leik á borði að lífga upp rímna-
listina.
Þá finnst Jónasi (1837:22) „ekkjert vit í því að rímnaskáldin eigji að vera
bundin við söguna“. Um þetta skal enn vitnað til Sveinbjöms (1961:x):
„Sigurður notar söguna dálítið frjálslega, styttir eða eykur eftir ástæðum". I
þessu sambandi skal vakin athygli á því að Sigurður Breiðfjörð fjallar á
gagnrýninn hátt um rímur í formálanum að Núma rímum gefnum út 1835,