Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2011, Síða 209

209
AKADEMÍSKT FRELSI OG FRJÁLSAR RANNSÓKNIR
Við Columbia háskólann hefur það gerst ítrekað á undanförnum árum
að nemendasamtök, blaðamenn og okkar eigin deildir réðust á háskólann
fyrir að standa með kennurum sínum og verja gildi rannsóknafrelsis. Það
var gefið mál að allar almennar yfirlýsingar til stuðnings Palestínumönnum
frá Edward Said, hinum snjalla bókmenntagagnrýnanda, myndu kalla fram
hundruð tölvupósta, bréfa og blaðagreina sem hvettu okkur til að fordæma
Said og annaðhvort þagga niður í honum eða reka hann. En háskólinn hélt
fast við að verja rétt hans til að tjá skoðanir sínar í ræðu og riti þar til hann
féll frá 2003. Verk hans vöktu heimsathygli en viðbjóð hjá þeim sem voru
andvígir boðskapnum. Þessir gagnrýnendur voru oft skilningslausir á mik-
ilvægi þess fyrir okkur sem leiðtoga Columbia háskóla að verja rétt hans til
að viðra skoðanir sínar á bókmenntum, pólitík og samspili þeirra.
Uppsprettur mótmælanna hafa verið ýmsar – það er ekki bara almenn-
ingur sem setur sig upp á móti pólitískum sjónarmiðum prófessora eða
starfsemi háskólasamfélagsins. Árið 2003 gerðist það á opinni ráðstefnu
gegn styrjöldum að aðstoðarprófessor í mannfræði við Columbia háskóla,
Nicholas de Genova, talaði opinskátt gegn stríði Bandaríkjanna í Írak og
gerði athugasemd sem var blásin upp af fréttamiðlum um allt land. Hann
sagðist vilja sjá milljón atvik sambærileg við það sem gerðist í Mogadishu
– og var þar að vísa til hernaðaraðgerðar frá 1993 í Sómalíu þegar átján
bandarískir hermenn voru drepnir. Athugasemdir De Genova voru sam-
stundis – samstundis – gagnrýndar og taldar algjörlega óviðeigandi af öðrum
frægum háskólakennurum sem tóku þátt í ráðstefnunni. Fjölmiðlar létu sér
fátt um finnast þótt þær hefðu verið bornar til baka. Þetta mál skiptir
miklu vegna þess að mótmælin tóku á sig aðra mynd en mótmæli áranna á
undan sem höfðu fyrst og fremst einkennst af flóði reiðilestra í tölvupósti
frá almenningi og samböndum fyrrverandi nemenda. En í þessu máli fékk
rektor Columbia háskóla bréf frá 104 þingmönnum repúblikana á full-
trúaþingi Bandaríkjaþings þar sem þeir fóru fram á það að De Genova
prófessor yrði rekinn.
Í bréfinu stóð að de Genova hefði „kallað skömm yfir þá merku stofnun
sem Columbia háskólinn væri. Þar sem de Genova væri aðeins aðstoð-
arprófessor hefði hann ekki enn aflað sér réttar til æviráðningar við háskól-
ann. Við vonum að þið gerið þegar í stað ráðstafanir til að tryggja að hann
fái það aldrei.“ Það er áhyggjuefni að næstum fjórðungur fulltrúadeildar-
þingmanna skuli vera haldinn svo djúpstæðum misskilningi um þær
grundvallarreglur sem einkenna háskóla – sérstaklega þá aðferð að beita