Peningamál - 01.11.2011, Síða 8

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
8
spáð 2,3% hagvexti, sem er um 1½ prósentu minni vöxtur en spáð
var í ágúst. Eins og rakið er hér að framan helgast þetta einkum af
breyttum forsendum fyrir fjárfestingu í orkufrekum iðnaði. Ágætur
vöxtur innlendrar eftirspurnar árið 2014 styður síðan við 2,6% hag-
vöxt það árið.
Miðað við grunnspána var árstíðarleiðrétt landsframleiðsla á
þriðja ársfjórðungi um 6½% minni en þegar hún varð mest fyrir fjár-
málakreppuna. Þegar hún náði lágmarki eftir fjármálakreppuna var
hún hins vegar um 11½% undir þessu hámarki. Eins og sjá má á mynd
I-10 er það einn mesti samdráttur sem varð meðal iðnríkja. Lengd
samdráttarskeiðsins er hins vegar svipuð og í öðrum iðnríkjum eða
hátt í tvö ár. Grunnspáin gerir ráð fyrir því að við lok spátímans verði
landsframleiðslan búin að endurheimta fyrra stig. Landsframleiðslan á
þó töluvert í land að ná því stigi sem hún hefði náð hefði hún haldið
áfram að aukast í takt við langtímaleitnivöxt sinn fyrir kreppuna. Í
þessu sambandi þarf þó að hafa í huga að framleiðslustigið í aðdrag-
anda kreppunnar var komið töluvert fram úr því sem talist getur
sjálfbært. Hluti framleiðslutapsins endurspeglar því óhjákvæmilega
aðlögun þjóðarbúsins eftir ofþenslu áranna fram að kreppunni.2 Í kafla
IV er að finna nánari umfjöllun um hagvaxtarþróun og -horfur.
Kröftugri vöxtur atvinnu á þriðja ársfjórðungi en spáð var í ágúst
Leiðrétt fyrir árstíðarsveiflu mældist atvinnuleysi 7,3% á þriðja ársfjórð-
ungi og hafði minnkað lítillega frá fyrri fjórðungi. Vinnumarkaðskönnun
Hagstofunnar gefur jafnframt til kynna talsvert kröftugan vöxt atvinnu
á þriðja ársfjórðungi eða 3,3% milli ára. Þetta er meiri vöxtur en spáð
hafði verið í ágúst en þá var talið að atvinna myndi aukast um 1,6%
frá fyrra ári. Horfur á vinnumarkaði fyrir næstu ár breytast þó lítið
frá því sem spáð var í ágúst og gert er ráð fyrir áframhaldandi hægri
fjölgun starfa og hjöðnun atvinnuleysis. Spáð er að atvinnuleysi verði
rétt yfir 6% meginhluta næsta árs og að það verði komið í um 5% á
seinni hluta spátímans sem er lítillega meira atvinnuleysi en spáð var
í ágúst, enda vöxtur launakostnaðar heldur meiri á seinni hluta spá-
tímans. Nánari umfjöllun um vinnumarkaðinn er að finna í kafla VI.
Framleiðsluslakinn minni en áður var spáð
Nú er talið að heldur meira af framleiðslugetu þjóðarbúsins hafi tapast
í kjölfar fjármálakreppunnar en talið var í ágúst. Slakinn á síðasta ári og
það sem af er þessu ári er því metinn minni en áður þrátt fyrir lægra
framleiðslustig samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar. Eins og
áður er þó talið að slakinn hafi náð hámarki um mitt síðasta ár. Hann
verður jafnframt nokkru minni fram á seinni hluta ársins 2013 en spáð
var í ágúst. Full nýting framleiðsluþátta næst síðan á fyrri hluta árs
2014, sem er svipað og spáð var í ágúst. Nánari umfjöllun um fram-
leiðslugetu og -slaka er að finna í kafla IV og rammagrein IV-1.
2. Í þessu samhengi má t.d. nefna að í spám Seðlabankans frá ársbyrjun 2007, þegar bankinn
hóf fyrst að birta spár fyrir árið 2009, var gert ráð fyrir um 1-2% samdrætti landsfram-
leiðslu árið 2009. Frá ársbyrjun 2008 var síðan einnig gert ráð fyrir samdrætti árið 2010,
og var samdráttur áranna 2009-10 talinn verða samtals um 4%. Strax í lok árs 2008, þegar
fjármálakreppan skall á, var þetta endurskoðað í samtals um 10% samdrátt sem er í ágætu
samræmi við það sem raunin varð. Sjá nánar í viðauka 2.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-8
Hagvöxtur - samanburður við PM 2011/3
Breyting frá fyrra ári (%)
PM 2011/4
PM 2011/3
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
20142013201220112010200920082007
1. Grunnspá Seðlabankans 3. ársfj. 2011 - 4. ársfj. 2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-9
Verg landsframleiðsla
1. ársfj. 2006 - 4. ársfj. 20141
Ma.kr. á verðlagi ársins 2000
Árstíðarleiðrétt VLF
210
215
220
225
230
235
240
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Tölurnar í súlunum sýna tímasetningu há- og lágpunkts VLF
í hverju ríki fyrir sig.
Heimildir: Eurostat, Hagstofa Íslands, Hagstofa Noregs, Macrobond,
Seðlabanki Íslands.
Mynd I-10
Töpuð landsframleiðsla í fjármálakreppunni
í ýmsum iðnríkjum
Lækkun VLF frá hátoppi 2007-2008 til
lágpunkts 2008-2011 (%)
0 2 4 6 8 10 12 14
Noregur
Portúgal
Kanada
Frakkland
Bandaríkin
Spánn
Þýskaland
Bretland
Svíþjóð
Danmörk
Finnland
Grikkland
Ísland
Írland 4. ársfj. ‘07/4. ársfj. ’10
2. ársfj. ‘08/1. ársfj. ’10
3. ársfj. ‘08/4. ársfj. ’10
2. ársfj. ‘08/4. ársfj. ’09
4. ársfj. ‘07/3. ársfj. ’09
4. ársfj. ‘07/3. ársfj. ’09
1. ársfj. ‘08/3. ársfj. ’09
1. ársfj. ‘08/3. ársfj. ’09
2. ársfj. ‘08/3. ársfj. ’09
4. ársfj. ‘07/3. ársfj. ’09
1. ársfj. ‘08/3. ársfj. ’09
3. ársfj. ‘08/3. ársfj. ’09
1. ársfj. ‘08/4. ársfj. ’09
2. ársfj. ‘08/3. ársfj. ’09