Peningamál - 01.11.2011, Qupperneq 18

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
18
við afleiðingar kreppunnar er því mun meiri heldur en til að mynda í
Suður-Evrópu en hátt innlent kostnaðarstig þar veldur því að erfiðara
er að nota aukinn hagvöxt til þess að koma opinberum skuldum á
sjálfbært stig.
Raungengi krónunnar lækkaði jafnt og þétt á fyrri hluta ársins en
virðist hafa náð lágmarki, a.m.k. í bili, nú í sumar og hefur hækkað lítil-
lega frá útgáfu síðustu Peningamála. Miðað við hlutfallslegt verðlag er
það þó enn um 21% lægra en meðalraungengi undanfarinna þrjátíu
ára og rúmlega 22% lægra sé miðað við hlutfallslegan launakostnað.
Gert er ráð fyrir að raungengið miðað við hlutfallslegt verðlag hækki
lítillega í ár og á næsta ári. Miklar launahækkanir í nýlegum kjarasamn-
ingum valda því hins vegar að raungengi miðað við launakostnað á
framleidda einingu mun líklega hækka meira. Engu að síður er gert ráð
fyrir að raungengi á hvorn mælikvarðann sem er haldist lágt í sögulegu
samhengi út spátímann og styðji því áfram við útflutning.
Alþjóðaviðskipti enn að aukast þrátt fyrir að hægt hafi á
alþjóðahagvexti
Alþjóðaviðskipti jukust verulega í byrjun árs og héldu áfram að vera
einn megindrifkraftur alþjóðlegs hagvaxtar. Þó er útlit fyrir að það
muni hægja á vextinum í ljósi verri hagvaxtarhorfa meðal helstu
iðnríkja. Nýjasta spá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um alþjóðaviðskipti er
þó svipuð og hún var í júní. Gert er ráð fyrir áframhaldandi vexti, þótt
hann verði nokkru minni en undanfarið ár. Í spánni sem hér er birt er
gert ráð fyrir að innflutningur helstu viðskiptalanda Íslands aukist um
tæplega 5% á þessu ári, sem er aðeins lægra en í ágústspánni. Þrátt
fyrir horfur um minni hagvöxt í heiminum er gert ráð fyrir að innflutn-
ingur helstu viðskiptalanda haldi áfram að vaxa og aukist um 3-4% á
ári á næstu tveimur árum, sem er þó nokkru minna en spáð var í ágúst.
Þrátt fyrir að hægi bæði á vexti alþjóðaviðskipta og innflutnings
í helstu viðskiptalöndum Íslands þarf það ekki að hafa mikil áhrif á
útflutning Íslands í bráð. Meginhluti útflutnings Íslands eru ál- og
sjávarafurðir og ræðst útflutningsmagn af áli mest af framleiðslugetu
en sjávarafurða af úthlutun aflaheimilda. Þegar verulega dró úr
alþjóðaviðskiptum í kjölfar fjármálakreppunnar haustið 2008 hafði
það lítil áhrif á magn útflutnings frá Íslandi. Þar sem þessar afurðir
vega um 80% í vöruútflutningi Íslendinga, verða tengsl útflutnings
héðan við alþjóðlega hagsveiflu mun veikari en ella. Verði hins vegar
langvarandi og djúpur samdráttur í helstu viðskiptalöndum Íslands er
óhjákvæmilegt að útflutningur vaxi hægar á næstu árum en áður var
spáð, einkum þjónustuútflutningur.
Útflutningshorfur svipaðar
Gert er ráð fyrir að útflutningur sjávarafurða aukist um 1% að magni
til á þessu ári og að útflutningur áls verði svipaður og í fyrra, sem eru
sömu forsendur og í síðustu spá Peningamála. Þessar tvær greinar
vega um 80% í vöruútflutningi Íslands en það sem eftir stendur er að
stórum hluta annar iðnaðarútflutningur. Samanlagt er gert ráð fyrir að
annar vöruútflutningur, þar með talinn útflutningur annarrar iðnaðar-
vöru en áls, muni aukast um 10% á þessu ári, sem er lítilsháttar minni
vöxtur en spáð var í ágúst.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Vísitala, meðaltal 2000 = 100
Mynd II-10
Raungengi
1. ársfj. 2000 - 3. ársfj. 2011
Hlutfallslegur launakostnaður
Hlutfallslegt neysluverð
50
60
70
80
90
100
110
120
‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
1. Grunnspá Seðlabankans 2011-2014. 2. Innflutningur vöru og
þjónustu í helstu viðskiptalöndum Íslands.
Heimildir: OECD, Seðlabanki Íslands.
Vísitala, 2000 = 100
Mynd II-11
Alþjóðaviðskipti og íslenskur útflutningur
2000-20141
Útflutningur Íslands
Helstu viðskiptalönd Íslands2
80
100
120
140
160
180
200
‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
1. Grunnspá Seðlabankans 2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd II-12
Þróun útflutnings (án flugvéla- og skipa-
viðskipta) og framlag undirliða hans
2000-20141
Útflutningur vöru (án flugvéla- og skipaviðskipta)
og þjónustu
Sjávarafurðir Ál Þjónusta
Annar vöruútflutningur (án flugvéla- og skipaviðskipta)
‘13 ‘14‘12‘11‘10‘09‘06 ‘07 ‘08‘05‘04‘03‘02‘01‘00
-10
-5
0
5
10
15