Peningamál - 01.11.2011, Qupperneq 46

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
46
eldri skulda. Þrátt fyrir tilslökun nú gefur núverandi aðlögunarferill því
svigrúm til þó nokkurrar niðurgreiðslu á skuldum hins opinbera.
Umfang afkomuaðgerða árin 2009-2015 í samanburði við önnur
lönd
Þegar horft er til þeirra landa sem gripið hafa til umfangsmestu
aðhaldsaðgerðanna í kjölfar fjármálakreppna mælt í bata á frum-
jöfnuði skera viðbrögð Finna, Dana og Svía í upphafi tíunda áratugar
síðustu aldar sig úr. Þegar lagt var af stað með efnahagsáætlun stjórn-
valda og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins stefndi í að bati á frumjöfnuði hér
á landi yrði á fimm ára tímabili svipaður og orðið hafði hjá Finnum á
átta ára tímabili. Endurskoðun áætlunar um jöfnuð í ríkisfjármálum
hægði hins vegar á og dró úr áformum um bata á frumjöfnuði. Í stað
bata sem nemur 16% af vergri landsframleiðslu á fimm árum er batinn
nú áætlaður 11,3% á sjö árum. Til samanburðar var batinn mestur
15% á frumjöfnuði hjá Finnum á árunum 1993-2000 og hjá Dönum á
árunum 1983-1986. Hjá Svíum var batinn heldur minni eða rúm 14%
á árunum 1993 til 1998 í kjölfar fjármálakreppu.
Miðað við núverandi áætlun er umfang afkomuaðgerða hér á
landi nær því sem ráðist var í á Írlandi árið 1986 og í Bretlandi árið
1993, þegar ráðist var í afkomuaðgerðir sem skiluðu bata sem nam
8½% af vergri landsframleiðslu á rúmlega sex ára tímabili. Þær eru
einnig svipaðar að umfangi og sömu lönd ætla nú að fara út í. Bresk
stjórnvöld ætla að ná fram bata sem nemur tæpum 10% af vergri
landsframleiðslu á sex ára tímabili og Írar að ná fram 9% bata á
árabilinu 2011-2014. Svipaða sögu er að segja af Lettum en fjármála-
kreppan kom illa við þá. Þeir ætla sér að bæta afkomuna um 7½% af
vergri landsframleiðslu á fjórum árum.
Mynd V-7
Viðsnúningur á frumjöfnuði í nokkrum ríkjum
% af VLF
Heimildir: Alþjóðgjaldeyrissjóðurinn, Evrópusambandið, Fjármálaráðu-
neytið.
0
2
4
6
8
10
12
14
16
15,0 14,7
14,2
11,3
9,6
8,5 8,5
7,5
Le
tt
la
nd
2
00
9
Br
et
la
nd
1
99
3
Ír
la
nd
1
98
6
Br
et
la
nd
2
00
9
Ís
la
nd
2
00
9
Sv
íþ
jó
ð
19
93
D
an
m
ör
k
19
82
Fi
nn
la
nd
1
99
3
9 ár 4 ár 6 ár 7 ár 6 ár 7 ár 6 ár 4 ár