Peningamál - 01.11.2011, Qupperneq 53

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
1
•
4
53
var í ágúst sem endurspeglar minni hagvöxt, meiri launahækkanir og
hægari hjöðnun jafnvægisatvinnuleysis á seinni hluta spátímans.
Atvinna jókst milli ára á öðrum fjórðungi ársins. Áfram er gert
ráð fyrir að vöxtur atvinnu verði minni en hagvöxtur og því aukist
framleiðni vinnuafls á spátímanum. Spáð er um 1% vexti atvinnu að
meðaltali á ári sem og að atvinnuþátttaka, þ.e. hlutfall starfandi af
mannfjölda á aldrinum 16-64 ára, verði orðin um 72% árið 2014, sem
er 5½ prósentu undir því sem það var að meðaltali í síðustu uppsveiflu
(frá fyrsta ársfjórðungi 2004 til þriðja fjórðungs 2008) og 3½ prósentu
undir meðaltali síðustu tuttugu ára.
Horfur á meiri hækkun launa en í ágúst
Launahækkanir vegna kjarasamninga hafa komið heldur seinna fram
en gert var ráð fyrir í Peningamálum í ágúst. Hins vegar virðist sterk
staða útflutningsatvinnugreina vegna lágs gengis krónunnar hafa
haft í för með sér að þar sé samið um launahækkanir umfram það
sem almennt var samið um í síðustu kjarasamningum. Vísbendingar
eru einnig um leiðréttingar á launum annarra hópa. Líkur á annarrar
umferðar áhrifum vegna kjarasamninga hafa því aukist þrátt fyrir að
enn sé nokkur slaki til staðar á vinnumarkaði.
Því er nú gert ráð fyrir að laun hækki nokkru meira á næstu árum
en spáð var í ágúst. Hins vegar er ekki talið líklegt að til endurskoðunar
á launalið kjarasamninganna komi í janúar. Útlit er fyrir að forsendur
samninganna um aukinn kaupmátt launa á fyrsta ári kjarasamningsins
standist þótt samningsaðilar geti túlkað forsendur um marktæka
gengisstyrkingu og stjórnvaldsákvarðanir á hvorn veginn sem er.
Raunlaun munu halda áfram að hækka út spátímann, mest á næsta
ári og á árinu 2014 eða um 2½%.
Þrátt fyrir að gert sé ráð fyrir að laun hækki meira á næstu árum
en í síðustu spá vegur hagstæðari framleiðniþróun og lækkun trygg-
ingagjalds nokkuð á móti.7 Áætlað er að launakostnaður á framleidda
einingu hækki 0,3 prósentum minna í ár en í síðustu spá eða um 5,4%
vegna minni launahækkana. Hækkun launakostnaðar á framleidda
einingu er hins vegar heldur meiri á næstu tveimur árum en í síðustu
spá (4,6% og 2,7%) þar sem meiri framleiðnivöxtur bæði árin dugar
ekki til að vega á móti meiri launahækkunum. Reiknað er með svipaðri
hækkun árið 2014 og árið á undan eða 2,9%. Hækkun launakostn-
aðar á framleidda einingu á þessu og næsta ári er nokkru meiri en fær
samræmst verðbólgumarkmiði Seðlabankans.
7. Forsendur fyrir lækkun tryggingagjalds eru svipaðar og í ágúst, en gert er ráð fyrir að það
lækki í takt við forsendur fjárlaga, um 0,9 prósentur á næsta ári, um 0,3 prósentur á árinu
2013 og um 0,1 prósentu á árinu 2014.
1. Framleiðniaukning kemur fram sem neikvætt framlag til hækkunar
á launakostnaði á framleidda einingu. Grunnspá Seðlabankans
2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd VI-9
Launakostnaður á framleidda einingu
og framlag undirliða 2000-20141
Breyting frá fyrra ári (%)
Nafnlaun
Launakostnaður annar en laun
Undirliggjandi framleiðni
Launakostnaður á framleidda einingu
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
‘14‘13‘12‘11‘10‘09‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00
Heimildir: Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
Mynd VI-8
Atvinnuleysi - samanburður við PM 2011/3
Árstíðarleiðrétt, % af mannafla
PM 2011/4
PM 2011/3
0
2
4
6
8
10
20142013201220112010200920082007