Skírnir

Volume

Skírnir - 01.04.1987, Page 143

Skírnir - 01.04.1987, Page 143
RITDÓMAR ÍSLENSK SAMHEITAORÐABÓK Ritstjóri: Svavar Sigmundsson Styrktarsjóður Pórbergs Þórðarsonar og Margrétar Jónsdóttur, Háskóla Islands, Reykjavík 1985. Oft er ÞVÍ haldið fram að áhugi á málvöndun sé afar útbreiddur í landinu. Sé það rétt má undarlegt heita hve lítið er til af hentugum bókum handa þeim sem vilja vanda mál sitt. Ekki er til nokkur bók handa almenningi þar sem vafaatriðum tungunnar eru gerð ítarleg skil eða þar sem finna má heil- ræði um hvernig skrifa á góðan og látlausan stíl. Leiðbeiningar um málfar í útvarpi og dagblöðum eru algengar og eflaust góðra gjalda verðar, en geta ekki komið í stað handbóka sem grípa má til þegar menn sitja við skriftir. Lengst af hafa venjulegar orðabækur verið svo til einu hjálpargögnin sem íslenzkum höfundum hafa staðið til boða. Nú er loksins komin út íslensk samheitaorðabók. Það má þakka framtaki hjónanna Þórbergs Þórðarsonar, rithöfundar, og Margrétar Jónsdóttur, sem stofnuðu sjóð til að „styrkja samningu og útgáfu íslenzkrar samheitaorðabókar, rímorðabókar og ís- lenzkrar stílfræði“ og gáfu Háskóla Islands árið 1970. Þessari útgáfu ber mjög að fagna, því að þörfin var vissulega brýn, og bókin á eflaust eftir að verða mörgum að miklu gagni. Nú er það hins vegar háttur ritdómara að leggja meiri áherzlu á það sem miður fer en það sem vel er gert, og mun svo einnig hér. Það kann að virðast ósanngjarnt, einkum þegar um ávöxt margra ára eljuverks er að ræða, að tíunda einkum ann- marka þess en ekki kosti. En þegar um orðabók er að ræða verður þó naumast hjá því komizt, og um þessa orðabók er raunar sérstök ástæða til þess: í formála hennar segir að ætlunin sé að hún verði endurskoðuð svo fljótt sem auðið er, og notendur hennar eru beðnir um að koma ábending- um á framfæri. Þær athugasemdir sem hér fylgja eru því af fyllsta velvilja gerðar; þær eru fyrst og fremst ætlaðar sem umhugsunarefni sem hafa mætti til hliðsjónar við undirbúning fyrirhugaðrar endurskoðunar. Þeim er alls ekki ætlað að vera vísindaleg úttekt á bókinni, heldur verða þær skrifaðar fyrst og fremst frá sjónarmiði venjulegs notanda. Mér hefur oft þótt skorta verulega á að höfundar íslenzkra (og fleiri) orðabóka reyni að setja sig í spor þeirra sem eiga að nota bækurnar og velti fyrir sér hvað þeir þurfa eða vilja. Hvers konar orðabók er þá íslensk samheitaorðabók (hér eftir skamm- stafað IS), og til hvers er hún? I hinum stutta formála ritstjórans, Svavars Sigmundssonar, er enga vísbendingu að finna um markmið bókarinnar. Því er eðlilegt að leita til tveggja greina sem hann skrifaði meðan hann vann að
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212
Page 213
Page 214
Page 215
Page 216

x

Skírnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.