Skírnir - 01.09.1997, Blaðsíða 232

506
KJARTAN ÁRNASON
SKÍRNIR
hversdagsleikans. I þessari hversdagsheimspeki felst andóf gegn þeirri
fegurðardýrkun sem ríkt hafði í íslenskri ljóðlist um langa hríð, eftilvill
frá öndverðu, og þeirri þungu áherslu sem lögð var á byggingu ljóðsins:
það skyldi vera fullkomið hús, reist yfir meitlaða hugmynd. Opna ljóðið
var hinsvegar líkara venjulegu heimili, það var griðastaður í erli dagsins,
en um leið staður þarsem fólk bjó, börn léku sér, þvegið var upp og
ryksugað. Hér birtist enn gagnbylting gegn byltingu fyrirrennaranna;
ljóðið er orðið að þeirri hversdagshöll sem skrifaðar voru skáldsögur um
á Islandi tuttugu árum síðar.
Fyrsta ljóðið í bók Jóhanns, Lífið er skáldlegt (1978, 5-6) hefst á til-
vitnun í Jorge Luis Borges „... enn hefurðu ekki ort ljóðið“ og byrjar á
þessum línum:
Ár líða. Þú hefur eytt þeim, þau hafa eytt þér
og enn hefurðu ekki ort ljóðið.
Mundu að landslag er skáldlegra
en gluggi hinum megin götunnar.
En skáldið lítur í kringum sig á heimili sínu og sér að þar er líka skáld-
legt: „fullum öskubakka má líkja við eldfjall / áður en það gýs / óopnuð
bók á borði / er dalalæða". Litlu síðar segir:
Til eru fossar
sem enginn heyrir til
en keppa þó við ryksugur,
straumþungar ár
sem renna gegnum stofur,
grænar mosadyngjur
andspænis uppþvottavél
Bakvið húsið á móti er port „með grámáluðum öskutunnum / gulnuðu
dagblaði / vegg skreyttum dúfnadriti" og fleiri af kennimörkum hvers-
dagsleikans. Og í lokalínunum er „stefnuskrá" áðurnefndrar heimspeki:
Allt til þess að minna okkur á
hve lífið er skáldlegt.
Þótt Lífið er skáldlegt sé síðast þeirra verka sem frá skáldinu koma á
tímabili opna ljóðsins, er þetta upphafsljóð líkast stefnuyfirlýsingu fyrir
skáldskap þess frá því Mig hefur dreymt þetta áður kom út árið 1965, yf-
irlýsing um að hversdagslegt líf okkar sé þess virði að lifa því í ljóði - og
í raun yfirlýsing um að lífið sé Ijóð, sem allir menn lifa frá degi til dags.