Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Síða 23

Sérkenni kristindómsins
c) Davíðssonur
Þá er enn eitt heiti, sem kemur til athugunar í þessu sambandi. Það er
orðið Davíðssonur. Jesús notar það aðeins á einum stað í guðspjöllunum
(Mk 12,35), og þar þannig, að hann virðist heldur mæla á móti notkun
þess. Moffatt segir um það: „Hann virðist hafa viðurkennt heitið, en hann
hafnaði bæði allri áherslu á það og þeim konungshugmyndum, sem við
það voru tengdar” (Op. cit. bls. 163). „Hann vissi, að hin eiginlega
Messíasartign hvíldi ekki á Davíðssonerninu heldur guðssonerninu”
(Wendt, bls. 275).
Af því, sem að framan hefur verið sagt, verður ljóst, að Jesús hefur
tengt hugmyndir sínar um einstæða köllun sína við Messíasarvonir þjóðar
sinnar, og einkum þær stefnur, sem andlegastar voru með þjóð hans (hina
„kyrrlátu í landinu”). Harnack lýsir þeim hugmyndum þannig: „í fari
Messíasar er varla neitt jarðneskt framar, enda þótt hann komi fram sem
maður á meðal manna. Hann hefur verið hjá Guði frá öndverðu, kemur
af himnum ofan og vinnur verk sitt af meiri þrótti en mönnum er gefinn.
Siðgæði er aðaleinkenni hans. Hann er réttlátur og heldur hvert boðorð.
Meira að segja tekur að ryðja sér til rúms hugmyndin um það, að
verðleikar hans verði öðrum til heilla. Hugsunin um Messías sem líðandi,
sem ætla mætti af Jesaja 53 að lægi beint við, nær þó ekki að festa rætur”
(Krd. bls. 102).
Jesús notaði þó hvorki þessar né hinar eldri hugmyndir óbreyttar,
heldur gefur hann þeim dýpra og andlegra innihald. Hann leggur enga
áherslu á hina yfirmannlegu drætti í Messíasarmyndinni, a.m.k. ekki eftir
samstofna guðspjöllunum að dæma. I stað hugmyndanna um voldugan
konung, sem muni endurreisa ríkið handa ísrael (Post. 1,7), taldi hann
verksvið sitt að þjóna og líða (Mk. 10,45, 8,31, Mt. 11,5). „Sú hugmynd,
að Messías ætti að deyja, eftir líf í mannúðarríkri þjónustu á jörðinni, var
eins nýstárleg og hugmyndin um Messías, sem kæmi fram sem prédikari
og spámaður á meðal mannanna” (Moffatt, bls. 159). Hann forðast að
nota þau heiti, sem helst minna á hinar gömlu hugmyndir. Hann reynir að
dyljast, til að vekja ekki misskilning og ónýta árangur starfsemi sinnar
(sbr. Mack. J.Chr. bls. 17n). Hann bannar óhreinu öndunum að mæla,
þegar þeir kalla hann Messíasarheitum (Mk. l,24n.34, 3,1 ln). Hann
bannar einnig þeim, sem hann læknar, að segja frá því, því að máttar-
verkin voru skoðuð sem tákn Messíasar (sbr. Mt. 12,39). Það verður að
skoðast sem hrein undantekning, er hann svarar lærisveinum Jóhannesar
með því að benda á Messíasartáknin, (Mt. 11,5n) gerð vegna þess, að
hann taldi Jóhannes hafa meiri rétt á að vita það en aðra. Þó sýnir einmitt
það, að hann svarar ekki beint, að hann vill ekki láta bera mikið á
yfirlýsingu sinni. Hversu hætt var við, að hún yrði misskilin, sýna orðin:
„Og sæll er sá, sem ekki hneykslast á mér.”
Það er fyrst undir lok starfstíma síns, að Jesús kemur opinberlega fram
sem Messías. Ef gert er ráð fyrir, að mannssonarheitið sé ekki rétt sett í
2. kapítula Markúsarguðspjalls, þá er það fyrst við Sesareu Filippí, sem
hann gefur sig til kynna fyrir lærisveinum sínum. Og fyrir alþjóð er það
21