Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Page 25

Sérkenni kristindómsins
og á Sýrlandi, og ekki síst í keisaradýrkuninni. Gyðingkristnum mönnum
í dreifingunni varð þessi játning því sérstaklega töm.
Af ýmsu virðist mega ráða, að frumsöfnuðirnir hafi litið svo á, að
Messíasartign Jesú hafi sérstaklega komið í ljós við upprisu hans. í pré-
dikun Péturs í Postulasögunni er þetta einn aðalþátturinn: „Þennan Jesú
uppvakti Guð, og erum vér allir vottar þess” (2,32). Hjá Páli kemur þetta
skýrt fram í Rómverjabréfinu 1,4: „kröftuglega auglýstur að vera sonur
Guðs fyrir upprisu frá dauðum.” Við dauða Jesú voru lærisveinarnir
hugfallnir, og fannst sem allt hefði brugðist (Lk. 24,21). En upprisan er
hinn undursamlegi viðburður, sem birtir allt í nýju ljósi. „Sú staðreynd,
að hann var risinn upp frá dauðum, gerði ekki Jesú að Kristi, en hún
sýndi hann sem slíkan” (Matthews: Messianic Hope, bls. 130, cit. Mack.
J.Chr. bls. 40). Nú skilja þeir spádómana (Lk. 24,26n). Nú vita þeir, að
drottinn er með þeim, hann, sem er hafinn upp til hægri handar Guði
(Post. 7,56). Hann er genginn inn til þeirrar dýrðar, sem honum ber, og
sem þeir höfðu fundið stafa frá honum í lifanda lífi, og gert hafði hann
frábrugðinn öllum öðrum mönnum. Hann var lambið, sem til slátrunar
var leitt (Post. 8,32nn. I. Pét. 1,19), en sem varð að höfðingja og lausnara
(Post. 7,35), því að fyrir hans benjar urðu þeir heilbrigðir. Þessi samruni
hins þjáða og upphafna guðssonar kemur sérstaklega skýrt fram í
Opinberunarbókinni. Upprisan er sá lykill, sem lýkur upp ráðgátu kross-
ins. í krafti hennar verður hinn þjáði lausnari, sem virtist hafa beðið
ósigur, að sigurhetjunni, sem sigraði dauðann, syndina og heiminn, gegn-
um hana birtist hinn dýrðlegi mannssonur, sem hafinn var upp til dýrðar
hjá Guði, þar sem hann hafði áður verið (RGG, IV. 1385. d).
2. Kristur í kenningu Páls
Þegar rætt er um skoðun Páls postula á Jesú Kristi, verður fyrst að átta
sig á, hvaðan Páll hafi þekkingu sína á honum. Enn var Jesús svo nálæg
persóna í sögunni, að persónuleg kynni af honum gátu komið til greina,
og hlutu að vera metin fram yfir þekkingu af afspurn. Menn hafa deilt
um það, hvort Páll hafi þekkt Jesú í jarðlífinu eða ekki. Aðalstaðurinn,
sem á verður byggt í því efni, er II. Korintubréfi 5,26: „Þótt vér og
höfum þekkt Krist eftir holdinu, þekkjum vér hann nú ekki framar
þannig.” Fljótt á litið mætti virðast, sem þessi staður styddi það, að Páll
hafi þekkt Jesú í jarðlífinu, en þegar að er gáð, ber hann með sér, að Páll
leggur ekkert upp úr þeirri viðkynningu, og má allt eins draga hið
mótsetta út úr honum. Því að „eftir holdinu” gat allt eins átt við fræðslu
af holdlegra manna vörum. A.m.k. er Páli það sjálfum hreint aukaatriði,
og alla kenningu sína um Krist dregur hann út frá þeirri andlegu reynslu,
sem hann hafði af honum, og þá fyrst og fremst því, er Kristur birtist
honum við Damaskus.
Það lætur að líkum, að sú skoðun, sem byggð er á slíkri þekkingu,
hljóti að vera með nokkuð öðrum blæ en þeirra manna, sem lifðu og
störfuðu með Jesú. Sumir hafa viljað ganga svo langt, að segja, að öll
kristfræði Páls sé hugarsmíði, mynduð eftir gyðinglegum Messíasar-
23