Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Side 138

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Side 138
Bjöm Magnússon 3) Nýtt líf Siðgæðishugsjón Jesú er líf, en ekki líf í hvaða formi sem vera skal, eins og skýrt kemur fram í því, sem hér hefur verið sagt að framan. Lífið, sem Jesús boðaði, var nýtt líf. „Gjörið iðrun” var fyrsta krafa hans, sem guðspjöllin greina ífá (Mk. 1,15). Glataði sonurinn gekk í sig, tók sig upp og fór til föður síns. „Nema þér snúið við og verðið eins og börnin (Mt. 18,3). „Þér hafi heyrt, að sagt var, ... en ég segi yður” (Mt. 5). „Eftir öllu þessu sækjast heiðingjarnir ... En leitið fyrst ríkis hans og réttlætis þess” (Mt. 6,32n). Öll þessi ummæli benda til þess, að það var nýtt siðgæði, sem hann boðaði, nýtt líf, sem birtist í nýju réttlæti. Það er réttlæti guðsríkisins. Að vísu mun vafasamt að Jesús hafi sjálfur notað orðið réttlæti í kenningu sinni, því að það finnst aðeins í Matteusar- guðspjalli, og virðist alls staðar vera viðbót (sbr. t.d. Mt. 6,33 og Lk. 12,31, Weinel: Theologie, bls. 94n). En Matteus hefur þá a.m.k. fest orðið í kristilegri málvenju, og hvergi kemur skarpar í ljós munurinn milli hins gamla og nýja siðgæðis, en í orðum hans: „Ef réttlæti yðar tekur ekki langt fram réttlæti fræðimannanna og Faríseanna, komist þér alls ekki inn í himnaríki” (5,20). Sá reginmunur, sem er á réttlæti guðsríkisins og réttlæti „fræði- mannanna og Faríseanna” siðgæði gamla tímans, er fólginn í því, að siðgæði gamla tímans er þvingað fram af ytri boðum, sem menn fylgja af ótta eða venju eða hlýðni við hið gamla eða til að viðhalda hinu ytra skipulagi mannfélagsins, en eiga enga innri stoð í skapgerð mannsins eða vilja, heldur finnur hann til þeirra sem þvingandi hafta, er hindra frjálsa breytni hans, og hann vill stöðugt vera laus við. En siðgæði guðsríkisins er fólgið í frjálsri breytni eftir vilja Guðs, af því að maðurinn hefur gert vilja hans að sínum vilja „krossfest holdið með ástríðum þess og girndum” (Gal. 5,24), er orðinn ný skepna, og lætur guðsandann stjórna öllum gerðum sínum (sbr. II. Kor. 5,17). Siðgæði hans kemur innan frá, sem ávöxtur hins hreina hugarfars. „Hugsjón Faríseanna er maðurinn, „sem hugsar um lögmálið nótt og dag.” Hugsjón Jesú er hjarta, sem er al- hreint” (Weinel: Theologie, bls. 79). Siðgæði gamla tímans er hin smásálarlega fylgd við bókstafinn, án þess að skeyta um þann anda, sem að baki liggur. Þeir, sem því fylgja, eru því hræsnarar, sem sía mýfluguna, en svelgja úlfaldann, gjalda tíund af hverjum smámunum, en skeyta ekki um það, sem mikilverðast er í lögmálinu: réttvísina og miskunnsemina og trúmennskuna (Mt. 23,23n, sbr. Lk. 11,42). Þeir beita enda brögðum og rökkrókum til að komast í kring um það að uppfylla boðorðin (Mk. 7,6nn). En það er hugarfarið, sem allt veltur á. Innan frá koma hinar vondu hugsanir, sem brjótast út í hatri eða munaðarlífi eða hræsni. Það kemur ljóst fram í dæmunum, sem fjallræðan flytur um hið nýja siðgæði, samanborið við hin gömlu boðorð (Mt.5,21-48). Þar er alls staðar dæmt út frá því hugarfari, sem leiðir til lögmálsbrota. Hér ber því að sama brunni og áður, að þar er hreinleiki hugarfarsins, sem er grundvöllurinn undir siðgæði guðsríkisins. 136
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.