Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2001, Blaðsíða 67

Saga um sjóhús
neðri var enn skot fyrir kol, afþiljað í vestur-
enda. En notkun þeirra var nú aðeins brot af
því sem áður var eftir að Brekku-bræður
komu upp rafstöð 1929 sem nægði til ljósa
og eldunar og einnig að nokkru til upp-
hitunar íbúðarhússins. (Seinna kom olía í
stað kola - og samveitu-rafmagn 1975). A
efri hæðinni var þurrkhjallur með upp-
hengjum fyrir saltfisk, Hjallloftið með mörg-
um vindopum móti suðri og vestri sem lokað
var með hlerum þegar ekki var verið að
þurrka og raunar var einkum gert seint á
haustin þegar átt var vestlæg. Hjallloftið er
um 10x3,5 m að flatarmáli.
í sama skipti, eða litlu síðar, var í beinu
framhaldi byggt við suðurhlið Salthússins
vestanverða lægra hús - yfir aðgerðarpallinn.
Seinna var það lengt lítið eitt til austurs en
náði þó ekki fullri lengd Salthússins, er í
heild 13,5x3,5 m. Norðurhlið Pakkhússins er
hinsvegar samfelld frá enda til enda, nálega
25 m löng. Þess má enn geta að allir útveggir
Brekkupakkhússins hafa fyrir löngu verið
klæddir bárujámi. Og sumarið 1999 var
lokið við að mála húsið utan, hátt og lágt.
Hér hefur þá verið - í sem allra fæstum
orðum - sögð byggingarsaga Brekkupakk-
hússins. Nokkrar breytingar inni, tengdar
mismunandi notkun á ýmsum tímum, koma
til frásagnar seinna þar sem við á. Næst
verður reynt að greina frá breytilegri nýtingu
hússins á ýmsum tímum. Það hefur sannar-
lega margt verið sýslað innan veggja þess
þótt fyrst og síðast hafi það, þrátt fyrir allt,
þjónað upphaflegum tilgangi sem sjóhús
Brekku-bænda og vörugeymsla fyrir heim-
ilið.
Fjölnýting
Margvísleg notkun Brekkupakkhússins
helgast að nokkru af því hvemig það er í
sveit sett, miðsvæðis og gætir lítið ókyrrðar
frá hafi. Þar að auki er húsið reist í flæðar-
Vilhjálmur Hjálmarsson á Brekku.
máli - og jafnframt í túnfæti bújarðar þar sem
landsnytjar og sjávargagn hafa haldist í
hendur, væntanlega frá alda öðli.
Ég hugsa mér að flokka not Pakkhússins
eftir atvinnugreinum og freista þannig að
koma böndum á frásögn mína - sjóarúthald
og landbú, iðja og verslun, samgöngur og
sitthvað fleira. Og svo að tilgangurinn með
þessari upprifjan, að bregða ljósi á þessa
fjölnýtingu á fremur frumstæðu en ósköp
venjulegu sjóhúsi gömlu, glatist síður í
fjölmælgi mun ég reyna að hafa sem fæst orð
um hvaðeina.
Sjávarútvegur
Þegar Brekkupakkhúsið var byggt 1883
var uppgangur í árabátaútgerð og saltfisk-
verkun á Austfjörðum. Frá Brekku voru á
þeim árum gerðir út einn til þrír árabátar, oft
mannaðir „Sunnlendingum“. Árin 1906-
65