Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2001, Page 83

Nokkrar minningar frá hernámsárunum
ustu sprengingarnar heyrði eg þegar klukk-
an var 5 um morguninn. Þær munu hafa
sprungið úti í fjarðarmynninu eða úti í fló-
anum þar ytra.
Enginn mun hafa sofnað dúr, hvorugu
megin fjarðarins þessa eftirminnilegu
janúarnótt, fyrr en þá undir fótaferðatíma.
Seyðfirðingar voru vanir ýmsu sem við
kom stríðinu á þessum árum. Mjög mörg
tundurdufl sprungu við fjarðarstrendurnar
eins og áður er getið. Stórskotaliðsæfingar
voru alltíðar. Þá var öll umferð bönnuð um
viss svæði. Þýskar flugvélar vörpuðu
sprengjum á fjörðinn sem sumar féllu á land
og ollu slysum, bæði andlegum og líkam-
legum. Svo voru einnig fótgönguliðsher-
æfingar. Voru þá heilar herdeildir á ferðinni
og gerðu árásir á ímyndaðar óvinastöðvar.
Hjálmar Vilhjálmsson, sýslumaður, get-
ur um þennan atburð í tímaritinu Gerpi,
sem gefið var út á Seyðisfirði. Frásögn
hans er í 7. tbl. IV. árg. júlí 1950 og er fjórði
þáttur frásagna sem hann nefndi „Seyð-
firzkir hernámsþættir“. Hjálmar getur þessa
atburðar nokkuð á annan veg en eg geri í
frásögn þessari. Mun sá frásagnarmismunur
stafa af því að hann hefur fengið aðrar
upplýsingar um atburðinn. Hjálmar var
hvorki sjónar- eða heyrnarvottur að því sem
þarna fór fram. Frásögn sína byggir hann
því á annarra frásögn, hverra veit eg ekki en
þar virðist gæta allmikillar ónákvæmni,
sérstaklega um viðbrögð herstjómarinnar
og fjölda djúpsprengjuskipanna sem hann
telur hafa verið aðeins eitt. Svo getur hann
þess að kafbáturinn hafi einnig sést frá
Selsstöðum, norðanmegin fjarðar, og getur
það vel verið því að bjart var yfir firðinum
þetta tunglsskinskvöld og -nótt. Lítur helst
út fyrir að heimildarmaður sýslumanns hafi
ekki fylgst vel með þessum atburði ef hann
hefur þá verið sjónar- og heyrnarvottur að
honum, sem mér þykir fremur ósennilegt.
Friðþjóf Eydal, birt með leyfi höfundar.
Annars eru „Seyðfirzkir hemámsþættir“
Hjálmars sýslumanns mjög merk heimild
um þessa tíma þótt þarna hviki aðeins frá
því rétta. Hafi hann þökk fyrir þá. Hefur
það ábyggilega ekki verið ásetningur hans
enda skiptir þetta svo sem ekki miklu máli
en þó er betra að hafa það sem réttara er.
Ekki get eg neitað því að þessi við-
burður hafði djúpstæð áhrif á mig. Sökktu
þeir kafbálnum? Hafði eg kannski mörg
mannslíf á samviskunni? Var þetta ekki
fljótræði af mér að segja til kafbátsins?
Þessar og þvílíkar spurningar sóttu á
hugann. Gegn þessari kvíðablöndnu óvissu
kom einnig upp í hugann þankar um það
hversu mörgum mannslífum hefðu þessir
kafbátsmenn grandað, ef að þeir hefðu
81