Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Blaðsíða 41

„Þetta er á langtímaplaninu hjá okkur" Kennslufræðileg forysta skólastjóra við íslenska grunnskóla
rekstrarlega þætti og því séu fagleg mál-
efni komin á borð millistjórnenda (Börkur
Hansen, Ólafur H. Jóhannsson og Stein-
unn Helga Lárusdóttir, 2008; Honig 2012.
íslenskir millistjórnendur í skólum ættu
þó almennt að vera vel í stakk búnir til að
sinna þessu hlutverki vegna þess að þeir
eru flestir kennaramenntaðir og koma úr
röðum kennara (Sigríður Anna Guðjóns-
dóttir, 2006).
Millistjórnendur eru, rétt eins og skóla-
stjórar, misvel í stakk búnir til þess að
vera leiðandi á þessu sviði. Fæstir þeirra
hafa t.d. formlegt stjórnunarnám að baki
(Sigríður Anna Guðjónsdóttir, 2006) og
lítið framboð er á sérhæfðu háskólanámi
fyrir millistjómendur í skólum. Ólíklegt
má því telja að þeir hafi haft tök á því
að afla sér handleiðslu eða ráðgjafar um
kennslufræðileg málefni. Margir deildar-
stjórar gegna auk þess öðrum störfum,
svo sem kennslu, þannig að forystuhlut-
verkið víkur fyrir öðrum viðfangsefnum
sem eru meira aðkallandi í dagsins önn.
í rannsóknum hefur einmitt komið fram
að þeim finnst oft og tíðum erfitt að sinna
starfi sínu eins og þeir helst vildu vegna
þess hve verkefnin eru mörg og starfið eril-
samt (Laufey María Hreiðarsdóttir, 2002;
Sigríður Anna Guðjónsdóttir, 2006).
Litlar upplýsingar eru til um kennslu-
fræðilega forystu millistjórnenda því fáar
rannsóknir hafa beinst að því lykilhlut-
verki sem þessir starfsmenn geta gegnt við
að auka árangur nemenda. I þessu sam-
bandi hefur verið bent á að þótt millistjór-
nendum í skólum hafi í tvo áratugi verið
falið að hafa forystu um nám og kennslu
þá sé lítið vitað um það hvernig þeir beri
sig að við að veita slíka forystu og hvers
konar fagþróun kæmi þeim best til að
sinna þessu hlutverki (Neumerski, 2012).
Forystuhlutverk millistjórnenda er því
mikilvægt rannsóknarefni hér á landi sem
annars staðar.
Eins og fram hefur komið benda áður-
nefndar rannsóknir Barkar Hansen o.fl.
(2008) til þess að skólastjórar vilji leggja
megináherslu á verkefni tengd þróun
námskrár, kennsluhátta og tengdra þátta
en oft og tíðum hafi þeim þótt erfitt að setja
þau í forgang vegna vinnu við rekstrarleg
atriði. Fyrir þessu geta legið ýmsar ástæð-
ur. I einhverjum tilvikum telja skólastjórar
sig ekki búa yfir þeirri þekkingu og leikni
sem þarf til að veita kennslufræðilega leið-
sögn. 1 öðrum tilvikum kunna kennarar
að vera andsnúnir afskiptum skólastjóra
af kennsluháttum þeirra, það er þeir li'ta á
sig sem helstu sérfræðingana um nám og
kennslu.
Loks má benda á að rannsóknir sýna að
fjármál og rekstrarþættir hafa tekið mikið
af tíma og orku skólastjóra. Þessu þurfa
yfirmenn fræðslumála að gefa alvarlegan
gaum. Skólastjórar verða að hafa svigrúm
og vera færir um að skipuleggja beina
kennslufræðilega ráðgjöf, hvort sem þeir
sinna henni sjálfir eða fela öðrum það við-
fangsefni. Kröfur um góðan námsárangur
fara vaxandi og mikilvægt er að efla beina
kennslufræðilega leiðsögn og ráðgjöf á
vettvangi. Fjármál og rekstrarþættir eru
mikilvæg viðfangsefni sem þarf að sinna
af kostgæfni. Leiðsögn og stuðning skóla-
stjóra við kennara á vettvangi verður eigi
að síður að líta á sem grundvallaratriði í
hlutverki þeirra sem kennslufræðilegra
leiðtoga.
Niðurstöðurnar sýna að skólastjór-
39