Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Blaðsíða 94

Guðrún V. Stefánsdóttir
vinnustöðum þó að eitt af meginmarkmið-
um námsins sé að stuðla að fullri þátttöku
í samfélaginu, þar með talið atvinnuþátt-
töku (Guðrún V. Stefánsdóttir, 2011). Auk
þess voru tveir atvinnulausir þegar rann-
sóknin var gerð. Líklegt má telja að efna-
hagslegt ástand í samfélaginu hafi haft
einhver áhrif á möguleika fólksins til að
fá vinnu. Hóparnir sem sjónum var beint
að í rannsókninni luku námi si'nu í miðri
kreppu (2009 og 2011) en eins og þekkt er
var atvinnuleysi á íslandi töluvert og ekki
síst á þessum tíma.
Reynsla af hdskólandmi
Reynsla þátttakenda af diplómunáminu
var almennt jákvæð og í heild litu þeir
svo á að námið hefði styrkt sjálfsmynd
þeirra, aukið félagslega þátttöku þeirra
í samfélaginu og möguleika til atvinnu.
Reynsla margra af þátttöku í almennum
námskeiðum með ófötluðum háskóla-
nemendum skipaði stóran sess. Meiri-
hluti þátttakenda hafði áður stundað nám
á starfsbrautum framhaldsskólanna og
höfðu fæstir reynslu af námi við hlið ófatl-
aðra jafnaldra sinna í jafn ríkum mæli og
var í diplómunáminu. Þetta endurspeglast
vel í orðum eins þátttakandans:
Það var nú eiginlega mesta breytingin að maður
skuli vera í svona háskóla og maður var ekki
bara flokkaður og svo voru bara tfmar með öllum
öðrum, alveg sama hvernig maður er, og svoleiðis
kynnist maður náttúrulega öðru fólki. Og þetta er
nú bara eins og í lífinu og vinnunni, maður þarf að
vera með alls konar fólki, ekki bara fötluðum. Ég
held ég hafi lært mest af því.
Annar þátttakandi hafði þetta að segja:
„Ég held að maður hafi lært mest á því að
vera með öðrum, ekki bara einangraður
úti í horni." Mörg sambærileg dæmi komu
fram og þessi upplifun fólksins er sam-
hljóða niðurstöðum innlendra og erlendra
rannsókna á háskólanámi fyrir fólk með
þroskahömlun. Meðal annars hefur komið
fram að virk þátttaka í háskólaumhverf-
inu með ófötluðum samnemendum eykur
sjálfstraust nemenda og undirbýr að auki
alla nemendur fyrir virka þátttöku í sam-
félaginu, þar með talið atvinnuþátttöku
(Guðrún V. Stefánsdóttir, 2011; O'Brien
o.fl., 2009; Hart, o.fl., 2006; Uditsky og
Hughson, 2012). Fólkið talaði líka um að
eftir að hafa verið í diplómunáminu ætti
það auðveldara með samskipti og að setja
sig í spor annarra. Einn þátttakandi sagði
frá því að þessi breyting hefði verið um-
ræðuefni samstarfsfólks hans í leikskóla
þar sem hann vann bæði fyrir og eftir dip-
lómunámið.
í einu af þeim námskeiðum sem nem-
endur í diplómunáminu sóttu beindist
umfjöllunin að sögu og réttindabaráttu
fatlaðs fólks. Þátttakendur töluðu um að í
því námskeiði hefðu þeir öðlast nýja sýn á
ótal hluti:
Ég Iærði mikið, það kom fatlað fólk og lýsti til
dæmis að hafa búið á stofnun og að hafa eignast
barn. Það voru margir gestir sem komu að tala
og voru að segja frá hvemig hefði verið brotið á
þeim og hvernig þau höfðu barist, það fannst mér
áhugavert. Margt af því sem talað var um hafði
ég líka lent í.
Surnir þátttakendanna höfðu orð á því
að þeir hefðu í fyrsta sinn gert sér grein
fyrir því hvernig komið hefur verið fram
við fatlað fólk og tengdu sjálf sig við það
óréttlæti og aðgreiningu sem fólk með
þroskahömlun hefur oft þurft að upplifa.
í ljósi þessara niðurstaðna má benda á þá
algengu tilhneigingu að líta á fólk með