Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2013, Síða 111

Samskipti ungs fólks í fjölmenningarsamfélagi
þrátt fyrir mótlæti. Þannig kemur fram
í niðurstöðum eigindlegar rannsóknar
Nínu Magnúsdóttur (2010) um hindranir
sem 27 erlendir unglingar mættu í íslenska
skólakerfinu að félagsleg einangrun hafi
verið sá þáttur sem reyndist þeim erfið-
astur. Þá sýna niðurstöður eigindlegar
rannsóknar Ulrike Schubert (2010) með 14
grunnskólanemendum af erlendum upp-
runa að tengsl nemendanna við íslenska
jafnaldra og kennara einkenndust af vissu
óöryggi og takmörkuðum samskiptum.
Spurningakönnun Þórodds Bjarnasonar
(2006) á líðan barna í grunnskólum Ieiddi
sömuleiðis m.a. í ljós að börnum sem eiga
báða foreldra erlenda líður verr í skóla
og þau eru líklegri til að hafa orðið fyrir
einelti en börn sem eiga báða foreldra ís-
lenska.
Niðurstöður nýlegrar viðtalarann-
sóknar Hönnu Ragnarsdóttur (2011) með
níu ungmennum af erlendum uppruna á
aldrinum 15-24 ára benda hins vegar til
þess að reynsla þeirra af flutningi til nýs
lands á unga aldri, skólagöngu og starfi
í nýja landinu hafi markað djúp spor í
reynsluheim þeirra og skapi þeim vissa
sérstöðu í hópi jafnaldra sinna sem mörg
þeirra telja jákvæða. Nokkur munur
kemur fram í rannsókninni hvað varðar
félagslega þætti á þeim ungmennum sem
hafa verið í íslenskum grunnskóla frá
upphafi og þeim sem eldri eru, en þau
síðarnefndu segjast einkum eiga vini af
erlendum uppruna. Astæður fyrir þessum
mun geta t.d. verið þær að þau ungmenni
sem hafa verið í íslenskum grunnskóla frá
upphafi hafi jafnframt lært að taka þátt í
skólamenningu viðkomandi skóla og hafi
tengst betur ríkjandi menningu á íslandi
(Brooker, 2002; Nieto, 2010). í niðurstöðum
rannsóknar Hönnu (2011) kemur jafnframt
fram að ungmennin virðast ekki ýkja upp-
tekin af menningarlegri sjálfsmynd sinni
og telja sig ekki þurfa að velja sér stað eða
tengsl annaðhvort við ísland eða uppruna-
landið, heldur virðast njóta þess besta úr
báðum menningarheimum. Þær niður-
stöður falla vel að hugmyndum Baumans
(2007) um val einstaklinga á hópum, hug-
myndum, gildum og viðhorfum, en einnig
að hugmyndum Giddens (1997) um að
sjálfsmynd ungs fólks sé í sífelldri mótun,
sköpuð af umhverfinu og einstaklingnum.
Einnig má ætla að umhverfi nútímasam-
félaga með daglegri notkun netmiðla geri
ungmennum kleift að mynda tengsl og
viðhalda þeim þvert á landamæri og styðji
þannig við mótun sjálfsmyndar óháð
landamærum (Popkewitz og Rizvi, 2009).
Rannsóknir sem snúast um ungtfólk
og framhaldsskólann
Rannsókn sú sem hér er fjallað um er gerð
meðal nemenda framhaldsskólans, að
meðaltali tveim árum eftir að þeir fara úr
hinu verndaða umhverfi grunnskólans,
þar sem ríkir skólaskylda og almennt er
bekkjakerfi, yfir í framhaldsskólann, fjöl-
mennari skóla þar sem gerðar eru ólíkar
kröfur og væntingar er lúta að námslegum
og félagslegum þáttum og nemendur
þurfa að takast á við miklar breytingar og
mynda nýtt félagsnet. Hér verður fjallað
um niðurstöður tveggja fslenskra rann-
sókna sem snúast um ungt fólk og fram-
haldsskólann.
í grein sinni Úr grunnskóla í framhalds-
skóla (2012) fjalla Hjalti Jón Sveinsson og
Rúnar Sigþórsson um þær miklu breyt-