Orð og tunga - 01.06.1997, Page 13

Stefán Karlsson:
Þættir úr sögu Blöndalsbókar
Sá samtíningur sem hér fer á eftir fjallar ekki um starfið við undirbúning og ritstjórn
orðabókar Sigfúsar Blöndal og samverkamanna hans, enda hefur Sigfús sjálfur sagt frá
því í formála orðabókarinnar (A).1 Hér verður einkum vikið að ytri aðstæðum þessa
starfs, útgáfu orðabókarinnar og stofnun íslensk-dansks orðabókarsjóðs. Að lokum
verður drepið á skipan stjórnar og athafnir hennar.
Sigfús Benedikt Blöndal var fæddur að Hjallalandi í Vatnsdal 2. október 1874,
varð stúdent í Reykjavík 1892 og cand. mag. frá Hafnarháskóla 1898 í latínu, grísku og
ensku. Hann dvaldist í Englandi og Frakklandi 1900-01, starfaði við Konungsbókhlöðu
í Kaupmannahöfn 1901-39 og var lektor í íslensku nútímamáli við Hafnarháskóla 1931 -
46. Fym kona Sigfúsar var jafnaldra hans og sýslunga Björg Caritas Þorláksdóttir (d.
1934), en seinni kona hans var Hildur, dóttir Rolf Arpi, málfræðings í Uppsölum.
Sigfús lést í Danmörku 19. mars 1950 (H, I, J, K).
Þau Sigfús og Björg áttust 30. jan. 1903, og á sumardaginn fyrsta sama ár hófust
þau hjónin handa við að semja íslensk-danska orðabók (A). „Hann [þ.e. Sigfúsj var
þá lostinn sömu blindni og fjöldi annarra manna sem eru að hefja stórvirki, að hann
hélt að þetta yrði ekki nema fárra ára starf, og sannast að segja er þessi blindni hin
bezta náðargjöf, því að án hennar hefði margur verið ragur að ráðast í þau verk sem vér
mundum sízt kjósa óunnin“, sagði Jón Helgason (H).
Sigfús Blöndal hafði áhuga á mörgu og varð snemma fjölfróður. Þetta kemur vel
fram á blaði í D með fyrirsögninni „Agenda“, sem er undirskrifað af Sigfúsi 11. des.
1909. Þar eru talin í 24 liðum [fyrirhuguð] ritverk og krossað við 7 þeirra, væntanlega
þau sem hann hefur lokið. Meðal þeirra er „1. Orðabók“. Efst á sömu síðu, til hliðar
við skrána, stendur „Til ritstarfa: vísindal. minst 2 tíma dagl., skáldsk. minst 1 tíma
dagl.“, en undir skránni „L’homme propose, Diu dispose!" Aftan á blaðinu er skráin
„Legenda“, þar sem fram kemur að hann vill geta talað og skrifað ensku ágætlega og
þýsku og frönsku sómasamlega, en ítölsku, spænsku, portúgölsku, latínu og grísku
segist hann þurfa að geta lesið viðstöðulaust. Neðst á þessari blaðsíðu er „Almenn
tímatafla ... T.d. á virka daga: Fótaferð og brjefaskriftir 7-8, skáldskaparstörf 8-9,
matur og göngutúr 9-10, safn 10-3, heimferð, erindi í bænum osfr. 3—4'/2, hvíld og
1 í greininni eru bókstafir notaðir til að vísa í sérstakan heimildalista í greinarlok.
I