Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Blaðsíða 102

J ó n K a r l H e l g a s o n
102 TMM 2016 · 2
Fróðlegt er að bera þessa lýsingu saman við kafla sem fjalla um samskipti
Bubba (Þórhalls), aðalpersónunnar í Eftir örstuttan leik, við tvo bandaríska
hermenn sem vilja „ólmir fá girls“, faðma hvor annan og segja „sweetheart“.28
Framkoma þeirra veldur því að Bubbi fyllist klígju og kastar loks upp.
Viku eftir að verðlaunaritgerðin var prentuð í Þjóðviljanum birti Elías
grein í Tímanum um tvö íslensk hljóðfæri; langspilið og íslensku fiðluna. Á
næstu mánuðum voru prentaðar eftir hann margar fleiri styttri og lengri
blaðagreinar í Tímanum og Þjóðviljanum, meðal annars um sögu bindindis-
hreyfingarinnar á Íslandi, Símon Dalaskáld, kvikmyndir og æskufólk og
uppgang nasismans í Þýskalandi.29 Jafnhliða haslaði Elías sér völl sem ljóð-
skáld og þýðandi. Viku eftir að íslenska lýðveldið var stofnað birtist eftir
hann í Þjóðviljanum kvæðið „Morgunn“ sem hljóðar svo:
Bærist varla blað fyrir vindinum.
Bráðum skín sólin á tindinum.
– – –
Þá stekk ég á bak á stolnum hesti
með steinbítsrikling í nesti.
– Skyldi nokkur fagna svo fátækum gesti?
En handan við fjöllin er hafið blátt;
það hefur undramátt.
Og þangað er ferð minni fyrst um sinn heitið.
Þar finnið þið mig, ef þið leitið.30
Um svipað leyti birtist í tímaritinu Dvöl þýðing Elíasar á gamansögu eftir
franska rithöfundinn Guy de Maupassant og á næstu átján mánuðum birti
hann ýmist í Dvöl, Útvarpstíðinum eða í Þjóðviljanum þýðingar á að minnsta
kosti sex öðrum sögum eftir erlenda höfunda, þeirra á meðal Pearl S. Buck
og Erskine Caldwell.31 Í ársbyrjun 1945 reyndi Elías líka fyrir sér sem gagn-
rýnandi þegar hann birti í Dvöl lofsamlegan ritdóm um Kvæði (1944) eftir
Snorra Hjartarson. Í kjölfarið fylgdu ritdómar um verk eftir Stefán Jónsson
og Jón úr Vör.32
Merkilegustu afurðir þessa tímabils á höfundarferli Elíasar eru hans eigin
smásögur. Í hausthefti Dvalar 1944 birti hann sögu sem heitir „Gamalt fólk“.
Um er að ræða vel stílaða svipmynd af nafnlausum hjónum sem finna að
þau eru að eldast og reyna árangurslítið að ræða þær tilfinningar sem til-
hugsunin um dauðann vekur.33 Viðfangsefnið kemur á óvart í ljósi þess að
höfundur var aðeins tvítugur en hugsanlega má skýra það með hliðsjón af
uppeldi Elíasar hjá ömmu sinni. Sagan birtist síðar fremst í smásagnasafninu
Gamalt fólk og nýtt, sem er tileinkað minningu Guðrúnar ömmu. Næsta
smásaga sem Elías birti opinberlega hét „Saga um jólatré“ en hún var prentuð