Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Blaðsíða 49

A l þ ý ð u h r e y f i n g a r , ú t ó p í u r o g t á l s ý n t í ð a r a n d a n s
TMM 2016 · 2 49
unum, hvað eftir annað, gæti auðveldlega orðið tæringunni að bráð. Slíkur
flokkur hefur ekki mikið aðdráttarafl. Þess vegna hrekst hann til áhrifa-
leysis. Enn er þó jafnaðarstefna viss kjarni í pólitísku veganesti flokksins.
En það nægir ekki lengur, því stefnuskrám virðist vera ofaukið. Síðasta
ríkisstjórn og endalok hennar virðist hafa skipt sköpum í fylgistapi flokks-
ins. Hún var:
Ríkisstjórn þar sem hver höndin var upp á móti annarri; fyrir opnum
tjöldum.
Ríkisstjórn þar sem eigin ráðherrar hindruðu framgang meginmála ríkis-
stjórnar sinnar.
Ríkisstjórn sem ekki kunni að forgangsraða mikilvægustu verkefnunum
og klára þau;
Ríkisstjórn sem hálsbraut sig á Icesave, setti svo stjórnarskrármálið á dag-
skrá án þess að ljúka því.
Ríkisstjórn sem virtist setja metnað sinn helst í það að sanna að vinstri
stjórn geti setið út heilt kjörtímabil.
Þannig ríkisstjórn fælir kjósendur frá og þá skiptir það minna máli þótt
viðkomandi ríkisstjórn hafi á ýmsum sviðum lyft grettistaki. Í augum kjós-
enda var hún ónýt.
Núverandi forystusveit Samfylkingarinnar leggur margt skynsamlegt til
málanna. En hana vantar tengingu við þjóðina. Ungt venjulegt fjölskyldufólk
er aðþrengt. Lífsbarátta þess er allt annað en auðveld. Verðtryggð krónan,
fokdýrar landbúnaðarvörur, útlátamikið og vandfundið húsnæði gerir þeim
lífið erfitt, því launin eru ekki að sama skapi há. Samfylkingin virðist ekki
hafa haft frumkvæði að því að mynda með þeim baráttuhópa fyrir betri
kjörum. Þannig mætti halda áfram.
Þótt margt hafi breyst er enn til staðar pólitísk ábyrgð stjórnmálaflokks
jafnaðarmanna gagnvart þeim þjóðfélagshópum, sem álíta forystusveit
þjóðarinnar eða efnahagskerfið sem slíkt vera sér andsnúið. Og það skiptir
engu máli hvort forysta Samfylkingarinnar er þessum hópum að einhverju
leyti ósammála og finnist þeir vera ósanngjarnir – við þá þarf að tala. Flokk-
ur inn verður að sýna þessu fólki fram á, að hann láti sér ekki standa á sama.
Jafnaðarstefnan snýst ekki hvað síst um það að fólk viti að það skipti máli,
vandamál þess sé líka vandamál flokks jafnaðarmanna og fólk finni að það
sé ekki eitt á báti. Það eru ekki upphlaup á alþingi, heldur samtöl við almenn-
ing sem gera gæfumuninn.
Þess vegna er það mikilvægt að gefa almennum borgurum tækifæri til
að setjast á alþingi fyrir jafnaðarmannaflokk. Meðan prófkjörsaðferðin er
notuð til að forgangsraða á framboðslista komast fyrst og fremst þekkt andlit
og persónur úr framvarðarsveit flokksins á lista. Í stað helmingareglu kynja
ætti ekki síður að hafa helmingareglu almennings og elítu. Það myndi jarð-
binda flöktandi fylkingu betur. Þegar forystusveitin er farin að endurnýja
sjálfa sig, eins og prófkjörin ýta undir, þá er einangrun afleiðingin.