Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Blaðsíða 130

Á d r e p u r
130 TMM 2016 · 2
vel, við þurfum ekki að fara svona djúpt
og skarpt. Það nægir okkur að vita að
þegar maður horfir til framtíðar er hluti
af leiknum sá að sjá fyrir sér þessa vörp-
un frá deginum í dag og inn í næstu
skref.
Framtíðin verður því að vissu leyti til
í núinu með draumum og sýn – og að
sjálfsögðu byggir hún alltaf á þeim for-
sendum sem við búum yfir í dag.
Nú.
Allt þetta fékk mig til að hugsa um
sturlaða menn sem sprengja upp fólk
eða skjóta það með skipulögðum hætti í
frönsku leikhúsi.
Sturlaða menn sem voru ekki alltaf
sturlaðir en eru núna til í að höggva
jafnvel höfuð eða tvö af öðrum mann-
eskjum.
Sturlaða menn sem virðast taka
ákvörðun um að stíga út úr eigin veru-
leika í vestrænum ríkjum og ganga til
liðs við það sem virðist vera sturlaður
málstaður – ef hægt er að teygja sig svo
langt í orðalagi.
Hvaða sturluðu u-beygju þarf ein-
staklingur að taka til að ferðast úr vest-
rænu velferðarríki þar sem allt á jú að
vera til alls og lýðræði og mannréttindi í
blómlegasta blóma allra blóma?
Gefum okkur að kenning Douglas
Coupland haldi vatni – að stór grunn-
þáttur í lífi manneskjunnar sé sá að
flétta atburði eigin lífs saman við stærri
sögu og samhengi svo að líf manns öðl-
ist annan og meiri tilgang en að við-
halda bara sjálfu sér.
Gefum okkur þetta.
Hefur þá hryðjuverkafyrirbærinu –
sem stundum á að kalla Daesh og stund-
um ISIS og stundum Íslamska ríkið –
tekist að segja þessum flóttahryðju-
verkamönnum betri sögu? Sögu sem
höfðar meira til þeirra? Sögu þar sem
þeirra brotnu púsl geta fallið inn og haft
áhrif? Sögu sem þeim býðst að fléttast
saman við á grunni þeirrar blindu
ástríðu sem felst í heilögu stríði?
Ég er enginn sérfræðingur í aðlögun-
arferli innflytjenda í löndum Evrópu.
En það þarf engan sérfræðing til að vita
að fæstar þjóðir gera í raun nóg. Við
gerum ekki nóg sjálf. Við erum með
tvær hendur, þær eru oftast báðar tómar
og þær eru heldur ekki útréttar. Þetta
gildir um okkur sem einstaklinga, sem
vinahópa, sem fjölskylduhópa, sem
vinnustaði, sem yfirvöld og sem þjóð.
Enginn gerir nóg.
Árið 2013 voru alls 9.363 Pólverjar
búsettir á Íslandi, samtals 3% allra
landsmanna.2 En þekki ég einhvern Pól-
verja sem er búsettur á Íslandi? Tja,
einn. Hann er 13 ára skólafélagi sonar
míns. Á ég vini af erlendum uppruna?
Kunningja? Nei. Nefnilega ekki. Er það
af því að ég er fordómafullur og vil ekki
eiga vini af erlendum uppruna? Nei, svo
sannarlega ekki.
En þannig er það samt.
Kannski væri þetta þolanlegra ef eitt
gengi yfir allra þjóða börn og fullorðna.
En þannig er það einfaldlega ekki. Jafnvel
þau víðsýnustu okkar eiga erfiðara með
að byggja brýr yfir til Íraka eða Pólverja
eða Letta eða Nígeríubúa heldur en til
„kósí“ innflytjenda á borð við Þjóðverja,
Hollendinga eða Kanadamenn.
Enginn gerir nóg.
Hluti af því að flytja til annars lands,
smeygja sér inn undir aðra menningu,
er það að kynnast sögu þjóðarinnar,
uppruna hennar, forfeðrum og rótum,
en líka að kynnast framtíðarsögu þjóð-
arinnar – hvert hún stefnir með gjörð-
um sínum og gildum í deginum í dag.
Hvað gerist ef innflytjandi passar
ekki inn í þessa sögu, þessa sagnagerð?