Ófeigur - 15.08.1950, Síða 44

44
ÖFEIGUR
Hver maður og hver þjóð, sem vill njóta friðar og frels-
is, verður að gjalda full laun fyrir þessi gæði. Núver-
andi utanríkisráðherra Dana, Rasmussen, er friðar-
maður, engu síður en hinn sögulærði fyrirrennari hans,
en reynsla þungbærra hernámsára hefur kennt honum
og þjóð hans, öllu fólki nema kommúnistum, hvers virði
frelsið er andlega heilbrigðum mönnum.
I Noregi er sviplíkur samanburður á misvitrum ráð-
herrum. Þar höfðu bændur, verkamenn og svokallaðir
frjálshuga menn, komizst að þeirri niðurstöðu, að stríð
mundi aldrei ná til þeirra. Allur stríðsviðbúnaður væri
óþarfur. Þjóðabandalagið og griðasáttmálar milli þjóða
væru nægilegar tryggingar sjálfstæði fullvalda ríkja.
Þegar stríðið brauzt úr, 1939, var prófessor Koht utan-
ríkisráðherra, maður vel viti borinn, snjall sagnfræð-
ingur og höfuðsmaður í liði verkamannaflokksins. Hann
var andlega skyldur dr. Munch í Danmörku: Báðir voru
stofulærðir bókfræðimenn, en skilningslausir á hin dýpri
verðmæti sálarlífsins. Koht hélt, eins og Chamberlain
í Englandi, að Hitler og Göring væru orðheldnir og
sómakærir heiðursmenn. Meðan Hitler fyllti landhelgi
Noregs með skipum, sem talið var að ættu að sækja
jámmálm til Narvik, en voru hlaðin vopnuðu liði, sem
hafði fengið það hlutverk að launmyrða frelsi Noregs,
þá gekk hinn lærði sagnfræðingur fram og aftur í söl-
um ráðuneytis síns, eins og smábarn, sem sér ekki að
hús þess brennur þó að logarnir leiki um veggina. Síð-
an kom innrás Hitlers og hin hreystilega vörn Norð-
manna heima fyrir og á öllum höfum heimsins. Þegar
frelsið hafði heimsótt Noreg að nýju, fundu Norðmenn
að þeir höfðu hlýtt á falsspámenn, er þeir lítilsvirtu
landvarnir sínar. Þeir komust að þeirri niðurstöðu, að
ef þeir hefðu skilið bófaeðli nazista og ekki hleypt þeim
í landhelgina og staðið á verði með vopn í hönd við
hvern fjörð og hvert sund, þá hefði Hitler aldrei get-
að unnið Noreg nema með mjög erfiðri herferð gegn-
um Svíþjóð. I hugum dugandi Norðmanna var hernám-
ið sjálfskaparvíti, af því að menn, sem gengu nieð bönd
fyrir bæði augu, höfðu ráðið fram úr vandamálum þjóð-
arinnar þegar henni lá mest á. Núverandi utanríkis-
ráðherra Norðmanna, Lange, býst við stríði, eins og
stéttarbróðir hans í Danmörku, og býr þjóðina undir
að mæta hættunni. Lange er einn af aðalbaráttumönri-