Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 31

Jón Karl Helgason
Líf að þessu loknu
i
Þetta virtist óvenju djúpur svefn þó að tíminn væri ekki langur. Ég
hafði lagt höfuðið aftur á sætið þannig að það teygðist á barkanum og
man eftir að hafa hugsað undir lok draumsins eða á fyrstu andartökum
vökunnar hversu vel hálsinn lægi við höggi. Unga, skolhærða konan sem
sat við hlið mér virtist rólegri, hún kvaðst hafa þjáðst af flughræðslu
um árabil og átti bágt með að leyna líðan sinni skömmu eftir flugtak
þegar vélin hossaðist upp og niður. Eitt sinn blikkuðu ljósin í farþega-
rýminu og hljóðið í hreyflunum þagnaði en þegar við höfðum náð
fullri hæð tók ég fram ensku þýðinguna á Hringjum Satúrnusar eftir
W.G. Sebald og endurlas fyrsta kaflann. Sebald getur þess að Thomas
Browne hafi verið grafinn í St. Peter Mancroft-kirkjugarðinum í Nor-
wich 1682 og hvílt þar til 1840 þegar tekin var önnur gröf í sama reit.
Við það skemmdist kistan, og höfuðkúpa og hárlokkur Brownes komust
í hendur dr. Lubbocks sem síðar arfleiddi minjasafn Norfolk & Nor-
wich-sjúkrahússins að þessum leifum.1 Ég virti fyrir mér ljósmyndina
af höfuðkúpunni sem fylgir þessari frásögn og fletti áfram að opnunni
með málverki Rembrandts af krufningu Aris Kindt. Sebald fullyrðir að
Kindt sé hálsbrotinn og líklega hefur frásögn hans blundað í huganum
á meðan ég svaf því í draumnum brá höfði Jóns biskups Arasonar fyrir.
Það kom við sögu í brúnu umslagi sem ég var nýbúinn að skoða á Þjóð-
skjalasafninu í Reykjavík eftir ábendingu Jóns Torfasonar safnvarðar.
Hann hafði lesið bók mína um bein Jónasar Hallgrímssonar og taldi
víst að ég vildi feta lengra inn í ríki skugganna. Nafni okkar Arason var
tekinn af lífi í Skálholti árið 1550 og markaði aftakan endalok kaþólsks
siðar á íslandi. Samkvæmt sögusögnum fylgdi lúterskur prestur biskupi
að höggstokknum og huggaði með því að líf væri að þessu loknu. Á með-
an ég tíndi afrit af bréfum, skeytum og minnismiðum upp úr brúna
umslaginu á efstu hæð gömlu mjólkurstöðvarinnar, þar sem safnið er
til húsa, rifjaðist upp fyrir mér að hafa mörgum árum fyrr átt tal við
bandarískan sérfræðing í dýrlingadýrkun og kirkjusögu í húsakynnum
TMM 2005 • 3
29