Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 94

Bókmenntir
á árbakkanum, konurnar notuðu hann til þvotta en við krakkarnir geymdum
stundum í honum síli sem við veiddum í ánni. Við slepptum þeim fljótt aftur,
vorum bara að skoða þau. Ég fór úr skónum og óð berfætt út í grunna ána. Vatn-
ið var tært og kalt. Stór síli skutust milli steina. Mér tókst strax að fanga eitt og
hljóp með það í lófunum og sleppti því í balann. Um leið uppgötvaði ég að vatn-
ið var sjóðheitt, tilbúið fyrir þvott - silungurinn rak upp skerandi vein og flaut
dauður með hvítan kviðinn upp úr vatninu. Hvað eru staðreyndir og skynsemi
ef reynslan stangast á við hvorutveggja? Fiskar hafa enga rödd, segir þú, þeir
gefa ekki frá sér hljóð. En ég man nístandi óp silungsins meðan ég lifi.
Bókin hefst á röð bernskuljóða og aðdáendur Vilborgar eru ekki lengi að drífa
sig til Vestdalseyrar í huganum. í hinu fyrsta, „Raunveruleika" renna veru-
leikinn og óskin, nútíð og framtíð, saman á heillandi hátt í barnshuganum.
Amma á Hvoli kemur út í daginn og signir sig í því næsta, við bíðum með
konu í flæðarmáli eftir að heyra áraglammið og tökum á móti kúnni Sóley með
barnaskaranum á Hjalla, ljósið frá fjósaluktinni hans pabba rekur burtu myrk-
fælnina og vorið kemur. Síðast í syrpunni er „Te og brauð“ sem lýsir forvitni
stálpaðra stelpna um líf ungrar nýgiftrar konu af svo myndrænni nákvæmni að
svipuð atvik úr eigin æsku teiknast upp í huga manns. Tvö fín ljóð eru líka ort í
orðastað annarra barna en Boggu, kannski barna sem Vilborg hefur kennt eins
og við þekkjum úr Klukkunni í turninum. Máttugast er þó ljóðið hér að ofan
um ópið sem barnið heyrði silunginn reka upp - en var kannski endurómur
hjartaskerandi ópsins sem sál stúlkunnar hefur rekið upp um leið og hún áttaði
sig á að hún var að drepa silunginn óviljandi.
Vilborg bætir líka við aðra kunnuglega efnisþætti sína með lifandi mynd-
um af lífskjörum kvenna og tærum, myndrænum náttúruljóðum eins og
áðurnefndum „Kvöldhimni“. „Morgunsöngur útivinnandi húsmóður“ hefur
undirtitilinn „(Gömul tugga)“, en þó að efnið sé vissulega gamalkunnugt (og
þó sífellt nýtt) er formið frumlegt með markvissum stífðum endurtekningum
sínum sem verða merkingarbærar á óvæntan hátt í lok ljóðsins. „Fregn“ er líka
sterkt ljóð þótt fámælt sé; hver og einn getur sett sína frétt inn í eyðuna.
Vilborg missti mann sinn, Þorgeir Þorgeirson rithöfund, haustið 2003 og
birtir um hann innilegt og einstaklega persónulegt minningarljóð í bókinni
undir heitinu „Hversdagslíf":
Þessi sára þrá
nístandi einsemd
tómleikatilfinningin
og hvernig fæ ég
dagana til að líða?
ég sem sakna þín
með öllum líkamanum
- og jafnvel tánum.
92
TMM 2005 • 3