Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 25

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 25
Veiðimaður, spjátrungur og innlifun siðmenningunni; faðir hans er sakleysislegur heimilisköttur. Þannig eru mörk náttúru og siðmenningar ekki jafn skýr og æskilegt væri og fressið á Bollastöðum reynist vera úlfur í sauðargæru. Tóan í manninum, Guð í rafmagninu í Skugga-Baldri eru líka sviðsett átök náttúru og siðmenningar en mörk- in eru jafnvel enn óljósari en hjá Jóni Árnasyni. Ekki bætir úr skák að náttúran er margræð. Lengi vel virðist þá náttúru sem sést á kápumynd- inni eftir Gröndal hvergi að finna. Náttúran er nöturleg, aðeins hjarn og grjót og myndar bakgrunn fyrir átök manns og dýrs. Þá víkur sögunni niður í Dalinn þar sem bæirnir eru snjóbunkar og maður sem kallaður er „hálviti" séra Baldurs Skuggasonar er kominn að Brekku þar sem Grasa-Friðrik býr. Þar reynist náttúran vera öðruvísi og nær rómantísk- um hugmyndum eða a.m.k. ídeali Gröndals, til dæmis er þar í grennd- inni smáskógur eða trjálundur sem hann hefur gert með sambýliskonu sinni, „en fátt gerði þau að meiri aðhlátursfíflum í Dalsveit en ræktun hans; og var þó að flestum athöfnum þeirra hlegið“ (bls. 78). Á þessum forsmáða stað grefur Friðrik Öbbu sína, en kirkjugarðurinn sjálfur er jafn nöturlegur og annað í litlu konungsríki séra Baldurs, hann er á árbakka og í leysingum skolar áin með sér hálfétnum líkunum þaðan. Útfararstaðirnir tveir eru eins og presturinn og grasafræðingurinn full- trúar tveggja andstæðra hugmyndakerfa, og það er rómantísk hugsjón grasafræðingsins sem hefur skapað trjálundinn fagra, mitt í nöturlegri íslenskri náttúru. Sagan hefst á leik manns og náttúru eða nánar tiltekið veiðimanns og tóu. Maðurinn sá er ekki nefndur fyrr en í lokin þannig að fyrsti hluti sögunnar á sér eiginlega stað utan sögulegs tíma, í náttúrunni þar sem annar tími ríkir. Eltingarleikurinn virðist í fyrstu einkennast af gagn- kvæmri virðingu jafningja og maðurinn fullur aðdáunar á tóunni sem honum finnst óvenju greind og varasöm. Hann leikur dýr og virðist að ýmsu leyti nálgast tóuna með því að tala mál sem hún skilur þó að mark- miðið sé að fanga hana. Sjónarhornið er hjá þessum manni og eðlilegt að lesendur fái nokkra samúð með honum. Þar að auki virðist hann náinn náttúrunni enda kallar hann sig seinna í sögunni náttúrufræðing. Ekki virðist hann þó stjórnast af bóklærdómi heldur eigin reynslu sem virðist verka á hann eins og hugskeyti frá tóunni um fyrirætlanir hennar. En öllu þessu er kollvarpað þegar við hittum manninn og tóuna aft- ur því að þá er komið í ljós að maðurinn er Baldur Skuggason og um hann höfum við frétt margt miður geðfellt. Fyrri hluta eltingarleiksins TMM 2005 • 3 23
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.