Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 100

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 100
Bókmenntir fjölmiðlanna um undirheimana. Þessi áhersla á tengslin við raunveruleikann segir töluverða sögu um opinbera umfjöllun um bókmenntir, a.m.k. aðra en þá sem fram fer undir merkjum bókmenntagagnrýni. Auk þessa var í fjölmiðlaumfjölluninni lögð áhersla á þær hættur sem höf- undunum voru mögulega búnar. Stefán Máni sagði t.d. í blaðaviðtali: „... ég gæti komið sjálfum mér í klandur með því að segja of mikið. Mér er ekki sama hver bankar upp á hjá mér á nóttunni ...“2 Og orðið „auðvitað“ var svar Þráins Bertelssonar við spurningu blaðamanns um hvort verið gæti að bókin kæmi honum illa, „að þú verðir tuktaður til, þó að ekki verði tekinn af þér hausinn?“3 Sameiginlegt einkenni á umfjölluninni en af allt öðrum toga var merki- miðinn glœpasögur sem tengdur var báðum bókunum, með réttu hvað varðar Dauðans óvissa tíma en fullkomlega með röngu þegar kemur að Svartur á leik.4 Þótt margfalt fleiri glæpir komi fyrir þar er bókin ekki glæpasaga og hún er ekki heldur þriller þótt því sé haldið fram á kápu. Til að bók geti talist glæpa- saga er ekki nóg að hún fjalli um glæp eða að glæpir komi við sögu í henni. Grunnforsendan er að glæpur - eða öllu heldur rannsókn hans - sé hryggjar- stykkið í frásögninni.5 Það á að mestu við Dauðans óvissa tíma en ekki við Svartur á leik. Víkingar afýmsu tagi Glæpasögum hefur oft verið blandað saman við aðrar bókmenntagreinar, þar á meðal þjóðfélagslega skáldsögu og þá leið fer Þráinn Bertelsson í Dauðans óvissa tíma. Víkingar eru lagðir bókinni til grundvallar, teflt er saman íslensk- um nútímavíkingum, þ.e. kaupsýslumönnum í útrás, og smákrimmum sem tengdir eru eldri gerð víkinga með nöfnunum Þormóður og Þorgeir, en þeir ógæfusömu fóstbræður ná ekki árangri í nútímaheiminum (og gerðu það reyndar ekki heldur í þeim gamla). Aðalástæðan fyrir því hversu misheppnað- ir Þormóður og Þorgeir eru virðist vera að þeir eru annars konar víkingar en kaupsýslumennirnir, fákunnandi um flest og kunna ekki á samtímann. Tekið er fram að rekstur fyrirtækis sem Þorgeir hafði stofnað hafði aldrei staðið undir sér, „ef til vill vegna ónógrar markaðssetningar og fákunnáttu Þorgeirs í þeim almannatengslum sem eru undirstaða farsælla viðskipta í nútímanum“ (95). Skilningsleysi Þorgeirs og Þormóðar á samtímanum kemur einnig fram í því að þeir ákveða að ræna banka. Viðskiptajöfurinn Haraldur Rúriksson eignast aftur á móti banka og lesendur eru fræddir um að fyrir þá „sem hafa mikla þörf fyrir peninga er miklu skynsamlegra að eignast banka en ræna þá“ (54). Einkunnarorð bókarinnar gætu hæglega verið orð guðsins briljantíns í Atóm- stöðinni: „ Allir sem kunna að stela eru vel stæðir ... Allir sem ekki kunna að stela eru illa stæðir. Vandinn er að kunna að stela.“6 Með því að hamra á orðinu víkingur er tekið upp orðfæri sem hefur verið áberandi í fjölmiðlum undanfarið í tengslum við kaupsýslumenn í útrás.7 í j 98 TMM 2005 ■ 3
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.