Náttúrufræðingurinn - 2019, Blaðsíða 26

Náttúrufræðingurinn
98
Ritrýnd grein / Peer reviewed
Fimmtíu ár frá hruni íslensku
vorgotssíldarinnar
– þróun stofnstærðar og tengsl
við aðra síldarstofna
Guðmundur J. Óskarsson
Í lOk sjÖuNda áratugar síðustu aldar varð hrun í þremur síldarstofnum kringum
Ísland, einkum vegna ofveiði. Íslenski sumargotssíldarstofninn eða sumar-
gotssíldin fór að vaxa nokkrum árum síðar og norsk-íslenski vorgotssíldar-
stofninn (norska síldin) tæpum tveimur áratugum eftir hrunið. Á hinn bóginn
hefur íslenski vorgotssíldarstofninn, vorgotssíldin, ekki enn náð sér. Sumar-
gotssíldin og vorgotssíldin höfðu að öllu jöfnu sama útbreiðslusvæði og voru
aðallega veiddar saman á haustin. Markmiðið hér er að kanna afdrif og stöðu
vorgotssíldarstofnsins frá hruni hans. Niðurstöður greininga á gögnum frá
afla veiðiskipa og úr rannsóknarleiðöngrum fyrir árin 1962–2016 sýna að vor-
gotssíldin er ennþá til. Hlutfall vorgotssíldar í veiði var á bilinu 13–33% á
sjöunda áratugnum en undir 5% öll ár síðan og að meðaltali 1,4% tímabilið
1970–2016. Einstakir árgangar voru meira áberandi en aðrir og leiddu til smá-
vægilegrar hækkunar í metnum lífmassa hrygningarstofnsins sum árin. Aukið
hlutfall vorgotssíldar, einkum eldri síldar, í kringum 2004 og 2013 varð sam-
fara endurkomu norsku síldarinnar á fæðusvæðin austan (~2004) og norðan
Íslands (~2010). Niðurstöðurnar styrkja eldri tilgátu um að vorgotssíldin næði
sér ekki fyrr en norska síldin færi að ganga inn á Íslandsmið aftur, því þetta
voru taldir skyldir stofnar og samgangur þeirra á milli.
Náttúrufræðingurinn 89 (3–4), bls. 98–108, 2019