Náttúrufræðingurinn - 2019, Blaðsíða 80

Náttúrufræðingurinn
152
unar Íslands fyrir allar tegundir nema
þær fáu sem nýfundnar eru.
Með þær fjárhagslegu og tíma-
legu skorður í huga sem bókinni voru
augljóslega settar má virðast ósann-
gjarnt að setja fram mikla gagnrýni á
atriði eins og gæði bands og umbrots,
og prófarkalestur, en ég tel þó rétt að
benda á nokkur atriði sem hefðu mátt
fara betur. Umbrot kann að vera að
einhverju leyti smekksatriði en fag-
legar ráðleggingar hefðu getað bætt
útlit bókarinnar verulega. Að mínu
mati hefði bók af þessari gerð getað
þjónað notendum sínum enn betur ef
hún hefði verið í aðeins minna broti og
með mjúkum spjöldum. Þá hefði hún
passað betur í bakpokann. Nokkrum
sinnum hnaut ég um atriði sem senni-
lega má rekja til tímaskorts við yfir-
lestur. Í nokkrum tilfellum einstakra
nýlegra tegundafunda er þetta tekið
fram: „Nánari upplýsingar liggja
ekki fyrir“ (Sphagnum fuscum, ryð-
buri) – „Nánari vitneskja liggur ekki
fyrir“ (Bryoerythrophyllum rubrum,
rauðsokki) – „nánari vitneskja ekki
fyrir hendi“ (Bartramia pomiformis,
skriðustrý) – „Gögn ekki tiltæk”
(Fossombronia incurva, fleskjuskrúð).
Það vekur upp spurningu um hvort svo
vafasamir fundir eigi erindi inn í bók af
þessu tagi eða hvort það hafi gleymst
að taka þá út. Í höfuðlykli II (bls. 197)
hafa tölur (3 og 4) sem vísa í hvar
eigi að halda áfram í lyklinum greini-
lega víxlast, sem er nokkuð bagalegt.
Mér var síðar bent á að höfundur hafi
einnig uppgötvað þetta og sett leið-
réttingu á þessu og fleiru á vefsetur sitt
(http://www.ahb.is/leidrettingar-i/).
Enn eitt atriðið sem sennilega má
einnig rekja til takmarkaðs tíma og
fjármagns eru gæði ljósmyndanna sem
fylgja flestum tegundum sem lýst er í
bókinni. Nauðsynlegt er að hafa góðar
myndir af tegundunum sem lýst er og
til þess að þær komi að gagni þurfa
gæði þeirra að vera þannig að einkenni
tegundarinnar komi skýrt fram. Það er
Heiðahéla, Anthelia juratzkana. Ljósm. Ljósm. Tomas Hallingbäck. Hraungambri, Racomitrium lanuginosum. Ljósm. Hörður Kristinsson.
hins vegar afar vandasamt verk að taka
góðar ljósmyndir af mosum. Margar
myndanna í bókinni eru vissulega mjög
góðar, en aðrar því miður ekki. Sumar
þeirra virðast jafnvel teknar af þurrum
safneintökum sem alls ekki gera ein-
kennum tegundarinnar góð skil og eru
fremur dapurlegar.
Að öllu samanlögðu er útgáfa bók-
arinnar Mosar á Íslandi mikið fagn-
aðarefni öllum þeim sem unna nátt-
úru Íslands og vilja fræðast meira um
þennan merkilega hóp plantna og fjöl-
breytileika þeirra. Mosar eiga ríkan þátt
í gróðri landsins og gegna afar mikil-
vægu hlutverki í vistkerfum þess, og
stuðlar bókin að því að vekja athygli á
þeim þáttum. Að lokum þakka ég Ágústi
H. Bjarnasyni fyrir framtakið og óska
honum til hamingju með þetta stórvirki.