Studia Islandica - 01.06.1967, Blaðsíða 83

81
Loks má líta á Harðar sögu. Sture Hast álítur, að hin yngri
gerð Harðar sögu hafi verið samin um miðja 14. öld og gizk-
ar á, að það hafi verið gert í Húnavatnssýslu.* 1 Það er að vísu
mjög óvíst. En samkvæmt Jóni Jóhannessyni hefur sá, sem
samdi þá gerð Harðar sögu „áreiðanlega stuðzt við Hb.,“ það
er Hauksbókartexta Landnámu.2
Þau bókmenntatengsl, sem hér hafa verið rakin, mætti
e. t. v. rekja til tengsla Hauks og ættar hans og Víðidals-
tungumanna. En að sjálfsögðu er þetta allt of óvíst til þess,
að unnt sé að draga af því nokkra niðurstöðu.
Um stíl Kjalnesinga sögu verður ekki fjallað hér. En sag-
an er „ret godt fortalt,11 eins og Sigurður Nordal kemst að
orði.3 Hið sama má vissulega segja um texta Hauks, en þá
hefur hann bætt mjög að stíl, enda héldu menn lengi, að
textar hans hlytu að vera bæði fomir og upprunalegir.
Hér hefur verið rakið ýmislegt, sem tengir höfund Kjal-
nesinga sögu og Hauk Erlendsson.4 En síður hefur verið
bent á það, sem finna má ólíkt. Þannig mætti ætla, að kafl-
efast um að Codex Wormianus sé það einnig. Þessi handrit gizkar hann
á að séu úr Skálholti, Alfred Jakobsen 1964, 53.
1 HarZar saga 1960, 102.
2 Jón Jóhannesson 1941, 145.
3 SigurSur Nordal 1953, 269.
4 Ef til vill má enn nefna tvö atriði, sem koma ekki fyrir í Kjalnes-
inga sögu. Sven B.F. Jansson 1945, 124 og 152, segir, að telja verði „att
omarbetaren ár en mindre erfaren seglare och sjöman án författaren (och
traditionen),“ og enn fremur, að „uttryck, som röra segling, fiske o. d.,
ándras eller utmönstras i H.,“ það er í Hauksbókartexta Eiriks sögu
rauða. Sjóferðalýsingar og hrakningasögur eru töluvert algengar í ung-
um Islendinga sögum, t. d. BarSarsaga 1860, 3., 5., 8. kafla. Finnboga saga
1959, 10. kafla, Flóamannasaga 1932, 15., 22., 27.-28. kafla, Króka-Refs
saga 1959, 6. kafla, Víglundar saga 1959, 12., 17., 21. kafla. 1 Kjalnesinga
sögu fara menn milli landa, Kjaln. 4, 27, 37, en sjóferðum er ekki lýst,
nema hvað á einum stað stendur: „Þeim byrjaði seint," Kjaln. 27. Björn
ÞórSarson 1946, 110, segir: „Hér skal bent á það sérstaklega, að Haukur
lögmaður hefur ekki hirt um að rita upp frásögnina um gleði og skemmt-
an i Brattahlíð." Má bera þetta saman við orð Jóhannesar Halldórssonar,
Kjalnesinga saga 1959, xvii: „Menn fara til leika, en ekki er frekar sagt
frá þeim leikum.“
6