Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.10.1953, Síða 35

33
gotnanna eru ekki jafnfeit og föllin af algeldu gimbrunum. Vegna þess,
hve fitan er lítill hluti af heildarþunga fallanna, er skiljanlegt, að þótt
raunhæfur munur sé á fitu fallanna í þessum flokkum, þá verði sá
þunganiunur fallanna í heild, sem orsakast aðeins af þeim mun, sem er
á fitunni, ekki raunhæfur. Lambgsgoturnar höfðu 26.2% minni nýrmör
og netjumör en algeldu gimbrarnar, og er sá munur raunhæfur.
Þar eð fitan er sá eini af líkamsvefjunum, sem getur tekið út vöxt
og þroska, eftir að kindin er að öðru leyti fullvaxin og allt til þess, að
hún fer að fella af fyrir elli sakir, má ganga út frá því, að ekki hafi
dregið varanlega úr vexti og þroska lambsgotnanna við að ganga með
fóstrið og missa það. Allar líkur eru til þess, að hefði lambsgotunum
verið slátrað skömmu eftir að þær misstu og' þroski einstakra líkams-
vefja þeirra hefði þá verið borinn saman við þroska sömu vefja í algeld-
um gemlingunum, hefði komið í ljós, að beina- og vöðvaþroski hefði
beðið einhvern hnekki við, að lambsgoturnar gengu með fóstri og misstu,
því einmitt á því tímabili stækka gemlingar allmikið, þótt þeir fitni þá
ekki og jafnvel leggi af (missi fitu). Fljótt á litið hefði því mátt búast
við, að lítill eða enginn munur fyndist á fitusöfnun algeldu gimbranna
og lambsgotnanna að haustinu, því að þær hefðu átt að hafa jafnan
möguleika til þess að fitna yfir sumarið. Frekar hefði mátt búast við
einhverjum mun á beina- og vöðvaþroska. Það sem skeður er alveg hið
gagnstæða. Tímabilið er stutt, sem lambsgoturnar hafa liðið vegna
fósturmyndunar og vanlíðanar um burð, þegar þær misstu. Þegar þær
hafa jafnað sig nokkuð, eftir að hafa misst, er enn langt frá því, að
vaxtarskeiði beina og vöðva sé lokið. Þessir vefir, sem liðið hafa nokkurn
skort um skeið, taka þá til sín með auknum krafti þá næringu, sem
bcrst til líkamans með blóðinu til þess að byggja upp það, sem tapaðist.
Þetta verður á kostnað fitusöfnunar, því fita myndast aðeins af þeirri
næringu, sem aflögu er, eftir að vaxtargetu allra annarra og bráðþrosk-
aðri vefja hefur verið fullnæg't.
Samanburður á dilkgengnu gimbrunum, þeim algeldu og lambs-
gotum, sýnir, að það dregur mjög úr vænleika og þroska veturgamalla
gimbra að eiga lamb og mjólka því yfir sumarið. Mjólkurmyndunin
dregur mun meira úr þroska gimbranna en fósturmyndunin og van-
líðan við burðinn, því þroskamunur lambsgotnanna og algeldu gimbr-
anna er mun minni en dilkgengnu gimbranna og lambsgotnanna. Samt
sem áður hafa hin nauðsynlegustu líffæri í heild, innyflin, haus og
fætur, náð næstum því eða alveg jafnmiklum þroska hjá dilksugunum
og algeldu gimbrunum, þrátt fyrir ])að, að þungi þeirra fyrrnefndu á
fæti væri 15.6% minni en þeirra síðarnefndu. Áhrifanna g'ætir nær ein-
göngu á fallið, gæruna og mörinn. Mjög hefur dregið misjafnlega úr
þroska hinna einstöku vefja fallsins hjá dilksugunum. Þótt meðalfall-
þungi þeirra væri 21.3% lægri en algeldu gimbranna, höfðu bein dilk-
sugnanna vaxið jafnmikið á lengdina og bein algeldu gimbranna. Aðeins
lítið eitt hafði dregið úr þykktarvexti og þar með þunga beinanna í
5