Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.10.1953, Síða 36

34
dilksugunum. Hver lengdareining fótleggjanna var 3.8% léttari í dilk-
sugunum en þeim algeldu. Eitthvað meiri munur hefur verið á beinum
bolsins, einkum rifjunum og spjaldhryggjarliðunuin, sem þroskast síðast
af beinagrindinni. Meiri munur var á vöðvaþroskanum. Bakvöðvinn var
um 15% þynnri á dilksugunum en algeldu gimbrunum. Langmestu
munaði þó á fitunni. Yfirborðsfitulagið við aftasta rif var frá 35.3—
62.5% þynnra á dilksugunum en algeldu gimbrunum, eftir því á hvaða
stað það var mælt. Munurinn var minnstur á miðri síðu, en mestur á
háhrygg. Nýrmör og netja í dilksugunum var 45% léttari en í algeldu
gimbrunum.
Þessar rannsóknir sýna því, að þótt lembdir gemlingar séu vel
fóðraðir yfir veturinn og gangi í allgóðum sumarhögum, þá geta þeir
ekki veitt afkvæmum sínum næringu, einkum eftir fæðingu, án þess að
það dragi nokkuð úr eðlilegum þroska þeirra sjálfra. í líkama geml-
ingsins er háð hörð barátta, um þá næringu, sem hann getur umsett,
milli hinna vaxandi vefja líkamans annars vegar og fóstur- og mjólkur-
myndunar hins vegar, með þeim árangri að líkamsvefir móðurinnar
verða harðar úti í þeirri baráttu. Fóstrið, ásamt hinum lífsnauðsynlegu
líffærum móðurinnar, hefur fyrsta tilkall til þeirrar næringar, sem berst
með blóði móðurinnar á meðgöngutímanum og eftir það mjólkurkirtl-
arnir, til þess að framleiða næringu handa afkvæminu. Seinþroskaðasti
líkamsvefur móðurinnar, fitan, verður harðast úti, þar næst vöðvarnir,
sem eru bráðþroskaðri en fitan, en þó seinþroskaðri en beinin, sem
gjalda líka minnst afhroð af þessum þremur aðalvefjum líkamans. Þótt
dilkgengnar gimbrar hafi mun minni fituforða að haustinu en algeldar,
ættu þær að vera óskemmdar framtíðarkindur fyrir því, ef þær fá gott
fóður á öðruin vetri. Öðru máli getur verið að gegna með vöðvana og
beinin. Þessir vefir þroslcast ekki nema til ákveðins aldurs, þótt fita geti
safnazt hvenær sem er á æviskeiðinu. Það er því vafasamt, hvort vöðvar
og bein, sem um nokkurra mánaða skeið hafa ekki vaxið með eðlileguin
hraða, eigi þess kost að ná sér til fulls eftir 16 mánaða aldur kindarinnar.
í næsta kafla verður leitast við að rannsaka, hvort og að hve miklu leyti
gimbrar, sem ganga með lambi veturgamlar, ná sér frá 16—28 mánaða
aldurs, samanborið við ær, sem voru geldar gemlingsárið.
Helztu niðurstöður.
1. Til þess að rannsaka, hvaða áhrif fang á fyrsta vetri hefur á vöxt
og þroska ánna til 16 mánaða aldurs, voru notaðar 43 veturgamlar
gimbrar af íslenzku kyni, á fjárræktarbúinu á Hesti, er slátrað var við
fjárskiptin í lok september 1950, er þær voru 16 mánaða gamlar.
2. Þessurn veturgömlu gimbrum var skipt í 3 flokka A, B og C eftir
því, hvort þær voru algeldar (A-flokkur), lambsgotur (B-flokkur) eða
dilksugur (C-flokkur).