Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2021, Blaðsíða 45

meginlandsmálin, færeysku og ensku, svo dæmi séu nefnd (sjá t.d. Hösk -
uld Þráinsson 2007:174, 231–232 og tilv. þar).
Gögnin úr IcePaHC voru greind nánar samkvæmt eftirfarandi breytum
þar sem grunngildi er það viðmið sem önnur gildi eru borin saman við:11
• Gróf setningarformgerð (grunngildi: s2/sa)
• Sögn
• Sagnflokkur (grunngildi: engin eiginleg tilfærsla)
• Fallmörkun (grunngildi: ómarkað þgf-þf)
• Þyngd (orðafjöldi)
• Kvikt (grunngildi: kvikt)
• Ákveðni (grunngildi: ákveðið)
• Textategund (grunngildi: ekki trúarleg rit)
• Áætlaður ritunartími
Við tölfræðilega úrvinnslu og greiningu voru ofangreindir þættir settir
inn í blandað línulegt aðhvarfslíkan (e. generalized linear mixed-effects model)
í tölfræðiforritinu R (R Core Team 2020). Í þessum tilgangi var lme4-
pakkinn og aðgerðir úr honum nýttar (Bates o.fl. 2015). Breyturnar hér
fyrir ofan voru settar inn í líkanið sem forsagnar-/skýribreytur (e. predic-
tor/explanatory variables) og eru tilraun til þess að segja til um dreifingu
gagnanna út frá viðkomandi breytu. Blönduð aðhvarfslíkön bæta enn
fremur við slembibreytum (e. random variables) sem forsagnarbreyturnar
eru vegnar og metnar með hliðsjón af. Slembibreyta felur í sér einhverja
óþekkta stærð í greiningu sem talið er að kunni að hafa áhrif á dreif-
inguna, þ.e. hver gagnapunktur er ekki einfaldlega óháður öðrum, þrátt
fyrir að ekki sé litið beinlínis á þann þátt sem greiningarþátt (sjá t.d. Gries
2015a:103, 2015b:99). Í tilbrigðarannsóknum í málvísindum er algengt að
skilgreina einstaklinginn (eða höfund/texta) sem slembibreytu því ætla
má að munur sé á milli málhafa (sjá t.d. Tagliamonte og Baayen 2012:158).
Ef ein tiltekin sögn er t.d. ofuralgeng í gögnunum, hegðar sér á annan
hátt en aðrar eða kemur aðeins fyrir á tilteknu skeiði getur líkanið jafn-
framt tekið mið af því ef sögn er tekin með sem slembiþáttur.
Sögulegar breytingar á orðaröð 45
11 Grunngildi hverrar breytu er oft valið út frá því sem er venjulegast eða ómarkað og
er viðmiðunarpunktur. Val á grunngildi þjónar þeim tilgangi að hægt sé að lesa úr gögnun-
um, t.d. hvernig í tilviki ákveðni ákveðinn liður er frábrugðinn óákveðnum lið í dreifingu.
Ákveðinn liður er þá t.d. svo og svo mikið líklegri eða ólíkegri til þess að birtast með
umröðun en óákveðinn. Ef grunngildið væri skilgreint sem óákveðið frekar en ákveðið
snerist þetta við og við myndum rannsaka hvort óákveðinn liður væri líklegri eða ólíklegri
en ákveðinn til þess að koma fram með umröðun.