Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2021, Page 93

fallssamsetningarinnar fer fyrri liðurinn um beygingarmyndina til þess að
ná í beygingarendingu. Þetta er hægt að skýra á þann hátt að stofnsam-
setningin kattliðugur sé mynduð með stofnmyndinni katt en eignarfalls-
samsetningin kattarfár sé mynduð með beygingarmyndinni kattar. Sam -
setningin *köttliðugur er hins vegar ótæk enda er kött beygingarmynd
(með beygingarlegu u-hljóðvarpi) en ekki sjálfur stofn orðsins.
Í næsta undirkafla er sagt frá greiningu á eignarfallssamsetningum í
færeysku sem felur í sér að fyrri liðir eignarfallssamsetninga hafi þróast
yfir í það að vera stofnar í tímans rás.

5.3 Frá beygðum liðum til óbeygðra
Petersen og Szczepaniak (2018) gera greinarmun á eignarfallssamsetning-
um og tengihljóðssamsetningum í færeysku með því að grípa til tveggja
hugtaka, beygðra liða (e. paradigmatic) og óbeygðra (e. non-paradigmatic).
Þau skýra hina sögulegu breytingu í færeysku frá eignarfallsmyndum í
fyrri lið samsetninga til tengihljóðsmynda og jafnvel stofnsamsetninga
síðar með þróun frá beygðum liðum yfir í óbeygða.18 Orðmyndun eins og
eignarfallssamsetning nær í beygðar myndir úr beygingardæminu eins og
áður hefur komið fram en aðrir fyrri liðir, eins og tengihljóðsmyndir, eru
ekki fengnir úr beygingardæminu. Dæmi úr færeysku eins og mjólk-ar
(kvk.ef.et.)-pakki og mjólk-a(tengihljóð)-pakki sýna þetta. Í fyrra dæminu
er um að ræða beygðan lið en í seinna dæminu er um að ræða tengihljóðs -
mynd, þ.e. stofn og tengihljóð. Þetta getum við séð af því að fyrri liðurinn
í seinna dæminu, mjólka, líkist eignarfallsmynd fleirtölu en mjólk er ein-
töluorð og því getur myndin mjólka ekki verið beyging (sjá Petersen og
Szczepaniak 2018:119). Þarna hefur fyrri liðurinn breyst frá því að vera
beygjanlegur, mjólkar-, yfir í það að vera óbeygjanlegur stofn með tengi-
hljóðinu -a-, mjólka-. Dæmi úr íslensku sem sýnir svipaða færslu úr beygð -
um lið yfir í stofn með tengihljóði er þegar áhrifa(ef.ft.)-þáttur verður
áhrifs(teng.)þáttur, sbr. eftirfarandi dæmi úr Íslenskum orðasjóði (skáletr-
anir eru mínar):
(16) a. Þeir voru sammála því að möguleg aðild að ESB væri afar mikil-
vægur áhrifaþáttur.
b. Vatnsgufa er hins vegar ekki áhrifsþáttur.
Leitin að stofninum 93
18 Þessa þróun eða hreyfingu frá fornnorrænu til norrænu nútímamálanna má einnig
sjá í sumum norskum mállýskum, sbr. Remøy (2020).