Skessuhorn - 20.12.2022, Qupperneq 98

ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 202298
Ég geng heim að húsi Huldu Vil­
mundardóttur í Grundarfirði og
stefni að útidyrunum. Við hlið
mér eru opnar dyr á glerskála og
þar situr fallega klædd eldri kona
sem er í símanum. Hún veifar mér
og bendir mér á að ganga inn. Við
dyrnar er kaffibolli og rjúkandi
sígaretta sem húsráðandi hefur ekki
haft tíma til að klára.
Kona með heimsbrag
Það er ekki að sjá að Hulda
Vilmundardóttir sé farin að eldast,
en tölurnar segja okkur samt að
hún sé fædd árið 1936 svo afmælið
í nóvember síðastliðnum staðfesti
ein 86 ár. Hún er kvik í hreyf­
ingum, býr yfir ákveðnum heims­
brag og hefur grjótharðar skoð­
anir á mönnum og málefnum.
Lífið hefur kennt henni meira en
löng skólaganga hefði getað gert.
Hún hefur lært að líta ekki til baka
en halda göngunni áfram þótt
áföll dynji yfir. Hún telur sig ekki
hafa margt að segja, en það reyn­
ist ekki rétt. „Það er svo lítið um
að forvitnast – þegar maður er
óskólagenginn getur maður ekki
vitnað í neitt, maður hefur engin
plögg upp á vasann,“ segir Hulda.
Hatturinn var
óviðeigandi
Það er auðheyrilegt að Hulda
er ekki alin upp á sunnanverðu
landinu því hún hefur syngjandi
norðlenskan framburð. „Ég hef
aldrei þolað þessa linmælgi,“ segir
hún. „Ég er eins og Beta gamla
Englandsdrottning; get verið fast­
heldin á siði og reglur. Ég get t.d.
ekki horft á karlmann sitja við
matborð með hatt, ég missi bara
matarlystina! Ég lét mig meira
að segja hafa það þegar ég var
að borða í grillinu á Hótel Sögu
eitt sinn. Þar sátu fjórir herrar við
borð og einn var með hatt. Ég var
að ganga út og klappaði á öxlina á
honum: „Fyrirgefðu, en þú hefur
gleymt að taka niður hattinn.“
Hann þakkaði kærlega fyrir og tók
ofan hattinn.
Stéttaskipting á
mektarheimili
Við ræðum um upprunann. „Ég
er fædd á Svínárnesi á Látra­
strönd, dóttir einstæðrar móður,
Báru Hallgrímsdóttur. Hún átti
mig með Vilmundi Guðbrandssyni
sem ættaður var úr Fjörðum en
ég hafði aldrei neitt af honum að
segja. Þegar ég var tveggja ára fór
mamma með mig að Munkaþverá
þar sem hún hafði ráðið sig sem
vinnukonu. En þar máttum við
nú ekki borða með fjölskyldunni,“
segir Hulda; „því við vorum ekki
nógu fínar. En svo fór mamma til
sömu starfa á heimili Árna Árna­
sonar læknis á Grenivík og þar var
allt annar bragur á. Við borðuðum
með fólkinu og við börnin lékum
okkur saman.“
Árni B. Árnason var læknir á
Grenivík frá árinu 1937 og bjó í
læknisbústaðnum þar ásamt konu
sinni Kristínu Þórdísi Loftsdóttur
og fjórum börnum. „Þessi tvö
heimili voru alveg gjörólík,“ segir
Hulda aftur og hitnar í hamsi. „Á
Munkaþverá ríkti stéttaskipting.
Sumt fólk er bara svo ánægt með
sjálft sig! En ég myndi ekki með­
höndla fólk svona sjálf. Frekar vildi
ég gefa einhverjum eitthvað jafnvel
þótt það gæti talist lítilfjörlegt. Það
getur gagnast samt.“
Brekka
Ég spyr nánar um æskuna og upp­
vöxtinn. „Mamma var fædd árið
1914 og var ættuð úr Hvalvatnsfirði
og Þorgeirsfirði í Fjörðum. Þegar
ég var sjö ára tók hún saman við
Magnús Jóhannsson sem var líka
þaðan ættaður. Þau bjuggu í Hrísey
og þar er ég alin upp. Magnús gekk
mér í föður stað og ég kallaði hann
alltaf pabba. Hann og mamma
eignuðust svo fjögur börn saman
svo þar eignaðist ég hálfsystkini.
Þetta voru ekki þannig tímar að
manni byðist mikil menntun. Ég
byrjaði 9 eða 10 ára í skóla og var
fjórtán ára þegar ég fermdist. Þá
lauk skólavistinni.“
Þrír bræður mínir sammæðra eru
nú látnir en ég á systur á lífi sem
býr í Hrísey. Þegar við fluttum
þangað keypti pabbi húsið Brekku
af Tryggva Jóhannssyni föður
Árna Tryggvasonar leikara og við
bjuggum þar þangað ég flutti í
Grundarfjörð um 1960. Þau komu
svo líka öll fjölskyldan hingað
vestur nokkrum árum síðar, pabbi
fór að vinna hjá okkur í fiskvinnsl­
unni og bræður mínir fóru á sjó,“
segir Hulda.
Hrísey
Hún segir að það hafi verið gott
að vera krakki í Hrísey. „Það voru
framkvæmd þvílík og slík prakkara­
strik þar að maður getur ekki talað
um það, þau voru svo skemmtileg,“
segir hún. „Magnús var bara sjálf­
sagður pabbi fyrir mig og ætli ég
hafi ekki verið sjö ára þegar elsta
hálfsystkini mitt fæðist.“ Hún seg­
ist að þau hafi alltaf haft nóg að
borða en það hafi ekki leyft af og
vel hafi verið farið með. „Ég fermd­
ist í skautbúningi sem ljósmóð­
irin heima í Hrísey átti. Og var í
hvítum þykkum skóm sem voru
orðnir þykkir því þeir höfðu svo oft
verið hvíttaðir með kalki. Svo var ég
í rauðum kjól af frænku minni og í
kápu af mömmu. Ég man að ég var
mikið öfunduð af einni fermingar­
gjöfinni. Systir hans pabba hafði
verið í „bransanum“ og bjó á Akur­
eyri. Hún gaf mér nælonsokka með
svörtum hæl og saumi. Þetta var í
stríðinu og slíkt var vandfengið. Það
voru offiserar í eynni og þó nokkrar
stúlkur sem lentu í „bransanum.“
Fyrsti húsbruninn sem ég sá var
einmitt þegar kviknaði í húsi sem
í voru offiserar. Þá var ég tíu ára,“
segir Hulda. „Og presturinn okkar
drakk svolítið mikið af brennivíni
en það elskuðu hann allir.“
Það bjuggu um 250 manns í
eynni á þessum tíma og Hulda var
ung þegar hún fór að aðstoða við
ýmislegt. „Það var saltað og ég gat
hjálpað mömmu við að taka síldina,
setja hana í saltið og hrista til. Svo
saltaði mamma vel ofan í botninn
3­4 lög, því annars hefði ég steypst
ofan í tunnuna. Svo hjálpaði maður
líka þegar verið var að breiða fiskinn.
Það var flaggað á Kaupfélaginu þegar
það var fiskur. Svo komu tunnuskip
og það var mjög spennandi því þá
voru allir á hlaupum við að koma
tunnunum í land.“
Soffanías og
síldarstúlkan
Það var árið 1955 sem ungur
maður, Soffanías Cecilsson (Soffi)
var á síld á bát sínum Grundfirðingi
og kom á Siglufjörð, þar sem Hulda
var þá átján ára síldarstúlka. Þarna
kynntust þau fyrst. En svo skildu
Það skemmtilega í tilverunni
Rætt um Hrísey, heiminn og Grundarfjörð við Huldu Vilmundardóttur
Hulda Vilmundardóttir. Ljósm. gj.
Bára Hallgrímsdóttir og Magnús Jóhannsson með Bryndísi. Ungu hjónin. Hulda og Soffi.
Hulda og Soffi ásamt börnum sínum. F.v: Magnús, Bryndís, Kristín og Sóley. Hulda og Soffi ferðuðust víða og oft
á sjó. Hér eru þau um borð í skemmti-
ferðaskipinu MS Windward.
Grundarfjörður. Ljósm. gj.