Saga


Saga - 2020, Page 174

Saga - 2020, Page 174
sóknir sínar. Það vill svo skemmtilega til að þau eru alveg ósammála en þann skugga ber þó á að Sveinbjörn þekkir ekki til rannsókna Auðar og því kemur ekki fram hvaða mótrök hann gæti haft gegn hugmyndum hennar. Lítið er að græða á Helga Þorlákssyni í þessu efni en hann afgreiðir kenn - ingu Auðar um að Melabókartexti sé styttur svona: „Ég efast mjög um þetta, eins og Auður þekkir“ (317). Við hin, sem þekkjum það ekki, erum engu nær. Mig grunar að þetta séu merki um rökþrot hjá þessum herramönnum og ekki bara það heldur hreinlega gjaldþrot þessa viðfangsefnis. Úr því að enginn treystir sér til að hrekja tilgátur Auðar þá er ekki hægt að draga aðra ályktun en að þær séu að minnsta kosti jafnlíklegar og hinar sem þeim er stillt upp á móti: að það sé jafnlíklegt að Haukur hafi sitt umframefni úr Styrmisbók eins og hann hafi samið það sjálfur, og að það sé jafnlíklegt að Melabók sé stytt eins og að hún geymi eldri gerð landnámabókartexta en Sturlubók. Kannski verðum við bara að horfast í augu við að lengra verður ekki komist, að heimildir okkar eru of fáar og brotakenndar til að geta sagt okkur með neinni vissu það sem við vildum helst vita: hvernig Frum-Land - náma leit út. Ef þetta er svona þá falla spilaborgir eins og þær sem Svein - björn Rafnsson og Torfi Tulinius reisa. Það kom mér á óvart hvað Sveinbjörn er viss í sinni sök um hvernig verk Landnámabók Ara og Kolskeggs hafi verið. Hann telur sig vita nógu mikið um hana til að geta haldið því fram að hún hafi verið „fals“ og að henni hafi íslenskir höfðingjar teflt fram sem andsvari við ásælni Noregskonunga. Þessi óvænta innsýn inn í samband yfirstétta Íslands og Noregs í upphafi tólftu aldar er í stíl við að Sveinbjörn talar hiklaust um „hið forna íslenska lýðveldi“. Torfi stingur upp á þeirri ágætu hugmynd að úr því að Styrmir hinn fróði, sem Haukur segir að hafi skrifað eina Landnámugerð, hafi endað ævi sína sem príór í Viðey, þá hafi hann getað setið við skriftirnar þar (en ekki til dæmis í Reykholti hjá Snorra þar sem hann bjó áður) og fengið þá hug- mynd að láta bókina byrja á landnámi Ingólfs, en ekki við mörk Austfirð - inga- og Sunnlendingafjórðungs eins og Melabók, vegna þess að hann vildi draga fram mikilvægi landshlutans þar sem hið nýstofnaða klaustur var. Þetta getur vel verið rétt — og þá varpað ljósi á ýmislegt — en vandinn er auðvitað að þetta getur mjög vel ekki verið rétt og það er engin leið að skera úr um hvort er. Þetta er klassísk aðferð og mætti jafnvel kalla hana kenni- mark þeirra íslensku fræða sem fjalla um tengsl fornrita við hvert annað og samtíma sinn. Rökfræðinni í þessu mætti lýsa svona: Ef ég gef mér tilteknar forsendur og að því gefnu að eitt sé svona og annað hinsegin þá er hægt að draga þá ályktun að mögulega sé málið einhvern veginn þannig eins og mig grunar að það sé. Ef hugdettan er snjöll, eins og hún er hjá Torfa, þá vonar hinn snjalli fræðimaður að hún geti lifað á snilldinni, að aðrir taki hana upp og geti jafnvel fundið fleiri rök fyrir henni. Þær sem komast á flot geta síðan lifað lengi á því að mjög oft er hægt að finna ýmislegt sem gengur ekki í ber- högg við þær og þá finnst fólki eins og það sé stuðningur við hugdetturnar. ritdómar172
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211

x

Saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.