Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 44

Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 44
Auka þarf vituud um þessi vandamál hjá almenningi í samvinnu heilbrigðisstétta og fjölmiðla. Á íslandi ætti það að vera miklu léttara en viðast erlendis. Hafa ber í huga að ef upplýstur einstaklingur veikist af berklum eru minni líkur á að meðferðin misfarist. Með framförum í bakteríufræði er nú mcð nýrri tækni unnt að fá ræktunamiðurstöður og næmispróf á berklabakteríum a.m.k. helmingi fyrr en áður var. Rannsóknastofa Háskólans í sýklafræði hefur séð fyrir bættri greiningu og næmisprófi að þessu leyti. Það á alltaf að gera næmispróf. Ef vafi er á að sjúklingurinn fylgi forskrift um lyfjatöku verður að nota eitthvert kerfi þar sem fylgst er með hvenær og hvemig lyfin em tekin hvort sem um er að ræða spítalavist, göngudeildanneðferð eða lyfjatöku heima undir eftirliti heiinalijúkmnar. Enn er vandinn ekki slíkur hérlendis að ástæða sé til að grípa til þess hjá öllum. Ef engin fyrri saga er um lyfjameðferð og líkur em á að sjúklingur hafi smitast hérlendis á að gefa a.m.k. þrjú lyf fyrstu tvo mánuðina þ.e. rífampín, ísóníazíð og pýrazínamíð uns næmispróf berast. Nú er sums staðar mælt með því að gefa alltaf fjögur lyf í byrjun, líka í löndum þar sem nýgengi berkla er lágt og lyfjaviðnám sjaldséð (17). Bent er á að ef etambútól er valið sem 4. lyf verði viðbótarkostnaður ekki mikill. Ef sjúklingur kemur frá eða gæti hafa smitast í landi þar sem mikið er um berklabakteríur með lyfjaviðnám fyrir einu lyfi á að gefa a.in.k. fjögur lyf fyrstu tvo mánuðina R, H og Z og streptómýcín (S) eða etambútól (E) og taka hráka í ræktmi og næmispróf í upphafi. Ef sjúklingur hefur fengið berklalyfjameðferð áður (í einn mánuð eða lengur) og hætta er á lyfjaviðnámi fyrir meira en einu lyfi á að hefja meðferð með fimm lyfjum (t.d. HREZS með mið af fyrri lyfjasögu) uns niðurstaða úr næmisprófum liggur fyrir. NOKKUR AIRIÐIUM MEÐFERÐ BERKLA Á ÍSLANDI Innflutningur fólks til íslands er nú um 400 á ári. Það er mikilvægt að siima þessu fólki vel. Með tilliti til berklavama þarf hér sérstakt eftirlit og meðferð þar sem hún á við. Lungnamynd og berklapróf eru óhjákvæmilegur hluti af skoðun þegar beðið er um heilbrigðisvottorð hjá læknum vegna atvimiuleyfis og/eða dvalarleyfis. Ef ekkert bendir til smitunar með berklabakteríum og lungnamynd er eðlileg er málið fljótafgreitt. Ef berklapróf er jákvætt verður að skýra út eðli málsins og taka afstöðu til fyrirbyggjandi meðferðar. Á þessu vill stundum verða misbrestur. Einnig kemur fyrir að læknar ákveða að byrja meðferð en gefast upp þegar örðugleikar koma upp, fólkið mætir ekki í eftirlit og það þarf að fara að eltast við það. Læknar virðast smndum vanmeta þá erfiðleika sem geta verið því samfara að framkvæma meðferðina, Ld. tímafrekar útskýringar og vottorðaskrif. Oft eru tungumálaörðugleikar á báða bóga og framandi menningarheimar mætast með misjöfnum árangri. Ættingjar og vinir þreytast á að mæta með sem túlkar enda er fátítt að þeir fái greitt fyrir vinnu sína við það. Fái innflytjendur fyrirbyggjandi meðferð jafnóðum og þeir koma dl landsins tryggir það, að öðru óbreyttu, áframhaldandi lækkun á heildarnýgengi berkla hérlendis. Þetta er fyllilega gerlegt og raunhæft. Á Lungna- og berklavamadeild eru nú fleiri tugir meðhöndluð með fyrirbyggjandi meðferð á ári en er reyndar breydlegt eftír sveiflum í tölu innflytjenda. Gróft áætlað má þanmg fyrirbyggja eitt berklatilfelli með því að meðhöndla 10 nýsmitaða. Það skal tekið fram að við smitandi berkla verða oftast flestar nýsmitanir í innsta umgengnishring þ.e. meðal fjölskyldu og náinna vina. Við vitum að einstaklingar með smitandi berkla hérlendis eru með einkenni í um 3 mánuði áður en þeir greinast. Þar eð torvelt hefur reynst að minnka þennan tíma ríður á að fækka dlfellunum (5). Bæði fyrirbyggjandi meðferð og sjúkdómsmeðferð berkla á að vera einstaklingum að kostnaðarlausu, bæði lyf og heimsóknir. Öðruvísi verður meðferð illframkvæmanleg. Þetta er þjóðfélaginu í hag ekki síður en sjúklingnum. Meðferðina á helst að framkvæma á einum stað þ.e. á Heilsuvemdarstöð Reykjavíkur enda hefur meirihlud tilfella verið meðhöndlaður þar síðusm árin. Ef berklar greinast hjá iimiliggjandi sjúklingi á spítala þarf auðvitað oft að heíja meðferð tafarlaust en rétt er, efdr útskrift, að vísa til framhaldandi meðferðar á Lungna- og berklavamardeild. Meðferð berkla á einum stað eflir berklavamir en dreifing og fjölgun meðferðaraðila veikir þær. Þróun berklaima erlendis bendir ekki dl að nú sé réttí tíminn fyrir íslendinga að breyta eða draga úr berklavömum. Ef lög um berklavamir frá 1939 verða felld úr gildi er mikilvægt að fella inn í önnur lög ákvæði berklalagamia um að meðferð berklasjúklinga eigi að vera þeim að kostnaðarlausu. 42 LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.