Úrval - 01.07.1966, Blaðsíða 19

MÓTEFNI FRAMLEITT í RANNSÓKNARSTOFUM
lri
En á bla'ðamannafundi núna ný-
lega, þar sem fjallað var um árang-
ur þessara rannsókna, tók einn vís-
indamannanna það fram, að líkam-
inn framleiði líklega um milljón
eða jafnvel enn fleiri mismunandi
tegundir mótefnasameinda.
Það mun því reynast erfitt við-
fangsefni fyrir lyfjaframleiðendur
að keppa við líkamann í þessu efni.
Það virðist til dæmis svo, að um
sé að ræða veirur svo hundruðum
skipta, sem valda venjulegu kvefi.
Líkaminn framleiðir mótefni til þess
að losna við eina slíka veiruteg-
und, en bíður svo ósigur fyrir ann-
arri veirutegund nokkrum dögum
síðar.
Ef unnt reyndist að ákvárða mjög
skjótlega, hvaða veirutegund væri
sökudólgurinn hverju sinni, og
finna rétt mótefni í hillu lyfsalans
og sprauta því í líkama sjúklings-
ins, ætti þannig að reynast unnt
að ráða niðurlögum kvefsins næst-
um tafarlaust. En svo virðist þó
sem löng bið muni verða á því, að
þetta verði hægt.
Mótefnin eru flóknar eggjahvítu-
efnissameindir, ætlunarverk hverr-
ar sameindategundar er að snúast
eingöngu gegn vissu aðvífandi
eggjahvítuefni, sem berst inn í lík-
amann, en ekki gegn neinum öðrum
eggjahvítuefnum. Það er hæfni iík-
amans til þess að framleiða næstum
ótakmarkaða fjölbreytni þessara
sameinda, sem gerir hann færan um
að standast ásókn fjölmargra sjúk-
dóma.
Mótefnin verða að vera svo glögg-
skyggn, að þau ráðist ekki gegn
eggj ahvítuef num sjálfs líkamans.
Eggjahvítuefnin samanstanda af
keðjum amínósýra. Það eru aðeins
20 tegundir af amínósýrum í eggja-
hvítuefnunum, en fjölbreytnin í
niðurröðun þeirra er næstum ó-
endanlega mikil.
MISMUNUR HINNA ÝMSU
EGGJAHVÍTUEFNA
Þess vegna eru eggjahvítuefni
sérhvers manns svolítið frábrugðin
eggjahvítuefnum allra annarra
manna. Eineggja tvíburar eru þó
undantekning frá þessari reglu.
Þótt grædd sé á einhvern húð-
pjatla af nánum ættingja, lítur lík-
aminn samt á húðpjötlu þessa sem
einhverskonar aðskotadýr og mót-
efni hans ráðast gegn henni.
Stundum vinna mótefni gegn
fleiri en einni tegund innrásarefna.
Fyrir hálfri annarri öld uppgötvað-
ist það, að veira, er olli kúabólu,
sem er nautgripasjúkdómur, sem er
að öllum jafnaði skaðlaus mönnum,
örvaði líkamann til þess að fram-
leiða mótefni, sem voru einnig á-
hrifarík gegn hinni ógnvænlegu
bólusótt.
í mænuveikibóluefni því, sem dr.
Jonas Salk bjó til, voru sameind-
irnar í lömunarveikisveirunni „með-
höndlaðar“ með formaldehyde, sem
„drap“ veiruna með því að breyta
amínósýrum þeim í „líkamsbygg-
ingu“ hennar, er sýkingunni ollu.
En amínósýrur þær, sem örvuðu til
framleiðslu mótefna, urðu að því
er virðist ekki fyrir neinum áhrif-
um. Dr. Albert B. Sabin tókst svo að
breyta lifandi lömunarveikisveirum
á þann veg, að þær framleiddu mót-
efni, sem voru áhrifarík gagnvart