Úrval - 01.07.1966, Blaðsíða 21

MÓTEFNI FRAMLEITT í RANNSÓKNARSTOFUM
19
báða enda, sem umlykja svo eina
eða fleiri tegundir framandi eggja-
hvítuefna, sem inn í líkamann leita.
HINN RÉTTI LYKILL
Rifum þessum mætti líkja við lás,
sem opnast aðeins eða læsist með
einum vissum lykli.
Það hefur komið á daginn, að
Bence-Jones-eggj ahvítuefnið mynd-
ar „léttu“ keðjun'a úr einum af
mótefnissameindunum í hinum
sýkta einstaklingi. Allt það eggja-
hvítuefni, sem hægt er að vinna
úr þvagi sama mergæxlissjúklings-
ins, er sömu tegundar, og þannig
fæst nægilegt magn til þess að
unnt sé að efnagreina efnið.
Það er gert með því að láta hvata
(enzym) verka á sameindirnar
(hálfleysa þær upp). Einnig er hægt
að beita öðrum aðferðum til þess
að ákvarða niðurröðun amínósýr-
anna í sameindunum.
Við rannsókn á Bence-Jones-
eggjahvítuefnum úr mönnum jafnt
sem músum hefur það komið fram,
að þótt niðurröðun amínósýranna
sé mismunandi í hinum ýmsu ein-
staklingum, þá samsvarar um hálf
keðjan samsvarandi hlutum allra
annarra keðja Bence-Jones-eggja-
hvítuefnis. Sá helmingurinn, sem er
ekki samsvarandi, er augsýnilega
hliðstæður „tökkunum“ í lási, sem
sýna aðeins viðbrögð gagnvart einni
lykilgerð.
Það virðist svo sem þetta eigi
bæði við um „léttu“ og „þungu“
keðjurnar í öllum mótefnissameind-
um. Sameindirnar samanstanda
þannig af alveg sams konar hlut-
um, sem eru þeim öllum sameigin-
legir, en þar að auki er um að ræða
virk svæði í báða enda, þar sem
ekki er um samsvörun að ræða.
Það er auðvelt að útskýra hinn
geysilega fjölbreytileika mótefn-
anna á þann hátt, að milljón teg-
undir mótefna séu framleiddar af
milljón arfstofnum eða erfðaein-
ingum, sem ein kynslóðin tekur að
erfðum frá annarri. En um slíkt
virðist þó ekki vera að ræða, vegna
þess að það er mögulegt að breyta
hjá einstaklingnum þeim hluta
sameindarinnar, sem er öllum mót-
efnissameindum sameiginlegur, með
því einu að breyta einum arfstofni
(geni).
MILLJÓN VERKSMIÐJUR
Ef milljón verksmiðjur ynnu að
framleiðslu bifreiða, er það óhugs-
anlegt, að skemmd á einum bif-
reiðahluta gæti breytt gerð allra
bifreiða. Því hafa þeir dr. Dreyer
og dr. J. Claude Bennett komið
fram með þá skoðun, að þeim hluta
hvers mótefnis, sem er sameigin-
legur öllum mótefnum, sé stjórnað
af einum arfstofni, en hinn hluti
sameindanna sé svo framleiddur af
fjölda arfstofna.
Þessu mætti líkja við þær aðstæð-
ur, að ein verksmiðja framleiddi
sams konar bifreiðaundirvagn í
milljónatali og aðrar verksmiðjur
bættu síðan einhverju við, sem gerði
hvern undirvagn frábrugðinn öllum
hinum undirvögnunum, það er að
segja, að annar arfstofn, einn af
þúsundum eða milljónum, sem vinna
slík störf, bætir sínu sérstaka am-
ínósýrumynztri við „undirvagninn".