Úrval - 01.08.1968, Blaðsíða 25

SAGAN AF SKOZKA GRASAFRÆÐINGNUM . .
23
daga fann hann hana, Hann fann
stór rjóður af þessum risatrjám, og
þar sá hann sams konar furuköngla
og indíáninn hafði sýnt honum. —
Hann hafði uppgötvað stóru svkur-
furuna.
Snemma árs 1827, þegar ísa leysti
á Kólumbíaánni, fór Douglas frá
Hudsonflóa og sigldi heim. Þessa
fimm mánuði, sem hann var á leið-
inni yfir Kanada, fór hann fótgang-
andi og einnig á þrúgum yfir kana-
disku klettafjöllin, gegnum mýrar
og fen, að Edmonton virkinu, og
ríðandi og á barkarbát fór hann það
sem eftir var leiðarinnar.
Þegar hann kom aftur til Lund-
úna var Douglas hylltur sem braut-
ryðjandi í grasafræði. Linnaean-
félagið, sem er félagsskapur fremstu
vísindamanna í heimi, gerði hann
að heiðursfélaga og það sama gerði
dýrafræðifélag Lundúna og jarð-
fræðifélagið. Vísindafélög í öðrum
evrópskum höfuðborgum sýndu
honum og heiður. .En það var hinn
heiði himinn og skógurinn, sem
heilluðu Douglas. Hávaðinn og reyk-
urinn í stórborginni þrúguðu hann.
Hann sneri aftur til Ameríku og
hélt áfram rannsóknum sínum með-
fram fjöllunum fyrir neðan San
Fransisco flóann.
Sýnishorna sending hans frá
Kaliforniu olli enn meira uppnámi
en fyrri sendingar frá norðvestur-
hluta Bandaríkjanna. Og þótt und-
arlegt sé, þá studdi þessi sending
þá kröfu, að gullið í Kaliforníu
hefði ekki verið uppgötvað fyrst
árið 1848 hjá Stutter's Mill heldur
árið 1831 í Lundúnum. Grasafræð-
ingar þar fundp örsmáar gullagnir
í rótum furutrjánna, sem Douglas
hafði sent heim frá Monterey.
Frá Kaliforníu fór Douglas til
Hawaii. Þar safnaði hann fleiri
kössum af sýnishornum. Hin stór-
kostlegu eldfjöll, hinn auðugi gróð-
ur og hin mikla fegurð eyjanna
fyllti hann ánægju og lotningu.
„Hversu ómerkileg eru ekki verk
mannsins þegar þau eru borin sam-
an við verk guðs,“ skrifaði hann.
Sumardag einn árið 1834, þegar
Dauglas var aðeins 35 ára gamall,
dó hann á dularfullan hátt. Enn í
dag veit enginn hvað gerðist í raun
og veru, en brezkir ræðismenn
skrifuðu um viðburði dagsins:
„Douglas ætlaði sér að ganga yíir
Hawaii eyju til Hilo ásamt skozka
hundinum sínum, Billy. Hann kom
að kofa Edward Gurney, sem var
fyrrverandi fangi, er hafði sloppið
frá Ástralíu, og hafði nú þann starfa
að veiða villt nautfé í fjallshlíðun-
um. Douglas spurði til vegar til
Hilo, Gurney benti honum á leið-
ina og varaði vísindamanninn við
nautgripagildrum, sem væru stór-
ar grafir, þaktar þunnri breiðu af
greinum og spreki. Hann myndi sjá
þrjár slíkar í nokkurra mílna fjar-
lægð. I tveim þeirra væru þegar
dýr, í annarri kýr og í hinni naut,
en sú þriðja væri enn tóm. „Gættu
þín,“ sagði Gurney, „eða þú gætir
dottið í hana.“ Douglas þakkaði
honum fyrir og hvarf á braut.
Tveim tímum seinna komu nokkr-
ir innfæddir hlaupandi að kofa Gur-
neys og hrópuðu æstir eitthvað um
útlendinginn. Gurney greip riffilinn
sinn og' flýtti sér að gryfjunum.
Tóma gryfjan var eins og harm