Úrval - 01.08.1968, Blaðsíða 56

54
ÚRVAL
Að þessu leyti ber á milli við hina
íslenzku frásögn. En hinsvegar styð-
ur málvenja finnskunnar það, að
Jumala hafi einnig verið karlkennd-
ur, en hvort sem verið hefur, þá
er samsvörunin við hina íslenzku
sögu miklu meiri og margþættari
en það sem á milli ber. Hefur mér
nú nýlega komið fyrir augu rúss-
nesk grein á ensku um þetta efni,
sem varpar nýju ljósi á þetta sam-
ræmi, og mun ég lesa hana síðar.
En áður vil ég láta heyra frásögn-
ina af ferð Þóris hunds, sem einn-
ig er vikið að í rússnesku grein-
inni, og hafa þeir þar, tekið eftir
því hvern stuðning þeir geta haft
af henni við rannsóknir sínar, og
þá vitanlega með því að gera ráð
fyrir að hún sé sannfróð, því ann-
ars gæti hún ekki að neinum slík-
um notum komið. Þess ber að gæta
að Þórir átti frelsi sitt og völd að
verja fyrir ásælni konungs þess
sem sent hafði þá Gunnstein og
Karla. En það var Ólafur konung-
ur Haraldsson, sem ríkti í Noregi
1014—1030. Les ég nú söguna um
Þóri hund, eins og hún stendur í
Heimskringlu Snorra Sturlusonar:
Vetr þann sat Ólafr konungr í
Sarpsborg ok hafði fjölmenni mik-
ti. Þá sendi hann Karla inn háleyska
norðr í land með örendum sínum.
Fór Karli fyrst til Upplanda, síð-
an norðr um fja.ll, kom fram í Nið-
axósi, tók þar fé konungs, svá mik-
it sem hann hafði orð til send, ok
skip gott, þat er honum þótti vel
til fallit ferðar þeirrar, er konungr
hafði fyrir ætlat, en þat var at
fara til Bjarmalands norðr. Var
svá ætlat, að Karli skyldi hafa
félag konungs og eiga hálfa hálft
fé hvárr við annan. Karli hélt skip-
inu norður á Hálogaland snimma
um várit. Rézk þá til ferðar með
honum Gunnsteinn bróðir hans, og
hafði hann sér kaupeyri. Þeir váru
nær hálfum þriðja tigi manna á
skipi því, fóru þegar um várit
snimmendis norðr á Mörkina.
Þórir hundr spurði þetta. Þá
gerði hann menn ok orðsending til
þeirra bræðra ok það með, at hann
ætlar at fara um sumarit til Bjarma-
lands, vill hann at þeir hafi sam-
flot, ok hafi at jafnaði þat er til
fengjar verðr. Þeir Karli senda
þau orð at móti, að Þórir skyldi
hafa hálfan þriðja tug manna, svá
sem þeir höfðu. Vilja þeir þá at af
því fé er fæst, sé skipt at jafnaði
milli skipanna, fyrir útan kaupeyri
þann er menn höfðu. En er sendi-
menn Þóris kómu aftr, þá hafði hann
fram látið setja langskipsbúzu mikla,
er hann átti, og látit búa. Hann hafði
til skips þess húskarla sína ok váru
á skipinu nær átta tigum manna.
Hafði Þórir einn forráð liðs þess
ok svá aflan þá alla er fengist í
ferðinni. En er Þórir var búinn,
hélt hann skipi sínu norðr með
landi ok hitti þá Karla norðr í
Sandveri. Síðan fóru þeir allir
saman ok byrjaði vel. Gunnsteinn
ræddi við Karla, bróður sinn, þeg-
ar er þeir Þórir hittusk, at hon-
um þótti Þórir vera hölzti fjöl-
mennr. „Og ætla ek“, segir hann,
„at þat væri ráðligra, at vér snörim
aftr ok færim ekki svá, at Þórir
ætti alla kosti við oss, því at ek
trúi honum illa.“ Karli segir: „Eigi
vil ek aftr hverfa, en þó er þat