Úrval - 01.08.1968, Blaðsíða 63

JÓMALI HINN ÚGRÍSKI OG ... .
61
aðeins fjórir menn komizt í þau
kynni við hina leyndardómsfullu
gyðju, að þeir hefðu þar frá nokkru
að segja. Einn þeirra var Bogdan
Bryazga, kósakkaforingi, sem bar-
izt hafði með Rússanum Yermak,
hinum fræga eldibrandi Síberíu-
landa.
Þegar Bryazga var að brjótast
fram með Kósökkum sínum niður
með Irtisj fljóti árið 1582, komust
þeir í námunda við helgistaðinn.
Landsmenn voru skelfingu lostnir
og söfnuðust þeir saman í víggirtu
þorpi, og höfðu Jumala með sér til
þess að biðjast fyrir. Maður nokkur
af nálægum ættflokki, sem Bryazga
sleppti úr haldi, komst inn í þorp-
ið í dularklæðum, og sá hann gull-
líkneskjuna. En þegar Kósakkar
tóku þorpið með áhlaupi, var gyðj-
an horfin.
Þrem árum síðar féll hinn frægi
Yermak í orrustu, sem háð var að
næturlagi. Landsmenn fundu. lík
hans í valnum, tóku þar spanga-
brynju hans, sem var gjöf frá keis-
aranum, og sendu hana til hinnar
helgu fjárhirzlu Jumala. Lands-
stjórinn yfir Tóbólsk-svæðunum,
Ivan Khilov prins, reyndi síðar að
hafa uppi á þessum herklæðum,
en án árangurs.
Á átjándu öld varð annar maður
til þess að afla vitneskju um helgi-
dóm Jumala. Grigory Novitsky,
liðsforingi frá Kíev, sem hafði ver-
ið viðriðinn uppreisnartilraun í
Úkrainu, var sendur í útlegð til
Tóbolsk, og þaðan var hann sendur
í útlegð til Tóbolsk, og þaðan var
hann sendur til Konda árinnar, á
þær slóðir sem Bjarmar höfðu falið
Jumala. Novitsky liðsforingi gerði
ítrekaðar tilraunir til þess að finna
gyðjuna, og leitaði á hverjum sam-
komustað töframanna eftir öðrum
í mýrum og skógum landsins, og
lét hann að lokum líf sitt á þeim
slóðum. Fréttir þær sem hann hafði
af Jumala líkjast mjög því sem
Herberstein hafði ritað tveim öld-
um áður, en það má telja fullvíst
að hann hafi ekki lesið bók hans.
Annar rússneskur ferðalangur,
Konstantin Nosilov, sem var að
kanna lönd umhverfis Konda-ána
árið 1904, hitt þar gamlan mann,
sem sagði honum sögu af því, að
Jumalalíkneskjan hefði fyrir löngu
verið flutt austur fyrir Úralfjöll.
En hann sagði ekki hvar hún væri
geymd, annað hvort af því að hann
hefur ekki vitað það eða ekki vilj-
að ljóstra því upp.
Hinn fjórði og síðasti þeirra,
sem til frásagnar eru, heitir Anton
Kadulin og er enn á lífi. Hann á
heima í lítilli veiðistöð við Tyumen.
Fyrir þrjátíu árum var hann starf-
andi í litlu skógarþorpi sem heitir
Nyurkoi, og kynntist hann þá ung-
um fiskimanni af þjóðflokki Mansa,
Danila Surgukov að nafni. Gamlar
trúarhugmyndir voru þá sem óðast
að hverfa og þar með vald töfra-
mannsins, enda var hinn ungi Dan-
ila genginn í pólitískt félag. Danila
trúði Kadulin fyrir því að „gullna
gyðjan" hefði verið flutt inn í þetta
þorp á laun.
Kadulin var maður sem lét sér
ekki allt fyrir brjósti brenna, og
komst hann að því hvar almúga-
fólkið geymdi skurðgoð sín í litl-
um kofa, og komst hann þar inn.