Úrval - 01.08.1968, Blaðsíða 41

BARÁTTA VÍSINDAMANNA VIÐ . . . .
39
taugar og valda verk. Og sumir vís-
indamenn álíta einnig, að taugarnar
gefi frá sér kemisk efni, sem geti
aukið verkinn. ÞaS kemur einnig
krampi í vöðva í höfuðleðri og einn-
ig vöðva, sem tengja höfuðið við
hálsinn.
Það er margt, sem getur komið
höfuðverkjakasti af stað, t.d. hita-
sótt, þreyta eða óþægilegur draum-
ur. Einnig getur ástæðan verið sú,
að sleppt hefur verið úr máltíð. Og
sé um mikinn kaffisvelg að ræða,
getur ástæðan einfaldlega verið sú,
að hann hefur verið án kaffis um
hríð.
A.m.k. tólfti hver maður þjáist
svo oft af höfuðverk, að segja má,
að um stöðugt vandamál sé að ræða.
Og orsökin er að mestu leyti and-
legs eðlis. Dr. Arnold P. Friedman
við höfuðverkjadeild Montefiore-
sjúkrahússins í New Yorkborg segir
svo um þetta: „Ýmsir-árekstrar og
barátta andlegs eðlis geta örvað
taugakerfið með breytingum á sver-
leika eða með samdrætti vöðva á
höfði og þó einkum vöðva á hálsi.“
Slíkir taugahöfuðverkir og mig-
rainehöfuðverkir eru langsamlega
algengastir, þegar um þráláta höf-
uðverki er að ræða, eða í 90% af
slíkum tilfellum. Og taugahöfuð-
verkirnir eru miklu algengari en
migrainehöfuðverkir. Margir, sem
halda, að þeir þjáist af migrainehöf-
uðverk, hafa í rauninni taugahöfuð-
verk vegna þenslu og samdráttar
eins og að ofan hefur verið lýst.
Karlmenn fá að vísu migraine-
höfuðverk, en þó fá tvöfalt fleiri
konur slíkan höfuðverk. Það er eins
konar síhamrandi höfuðverkur, oft
aðeins öðrum megin, og getur hann
staðið allt frá einni klukkustund
upp í 1—2 daga í einu. Margir fá
velgju, þegar migrainekastið stend-
ur sem hæst, en þó ekki allir. f
10—15% tilfelli koma frameinkenni
í augum, áður en kastið byrjar:
blindublettir (scotomas) svæði, þar
sem sjónin verður léleg, eða zigsag-
mynduð strik eða birtu- eða ljósl
glampar.
Orsök migrainehöfuðverkjar er
enn óviss. Ýmsar kenningar hafa
komið fram um orsök hans, allt frá
ofnæmi til röskunar á kirtlastarf-
semi. Persónuleiki og taugaspenna
hafa líka sín áhrif á þessu sviði. Það
hefur komið fram, að hinir dæmi-
gerðu migrainesjúklingar eru metn-
aðargjarnir og ósveigjanlegir. Þeir
reyna að vera fullkomnir og vilja
hafa allt fullkomið. Það er sem eitt-
hvað reki þá áfram, eitthvað, sem
þeir ráða varla við. Og þeir eru
gramir og firtnir, en samt reyna
þeir stöðugt að koma í veg fyrir,
að slíkt birtist í orðum eða verkn-
aði. Um þetta segir dr. Friedman:
„Migraineköst virðast vera tíðust,
þegar slakað er á, t.d. um helgar
eða í leyfum, og einnig þegar um
geysilegt sérstakt álag er að ræða,
t.d. í ýmsum mannlegum samskipt-
um, samkvæmislífi eða þýðingar-
miklum viðskiptaumræðum og á
slíkum fundum.“
Migraine höfuðverkur hverfur
venjulega til allrar hamingju, þegar
sjúklingurinn er orðinn um fimm-
tugt. Um 5% manna þjást af mig-
rainehöfuðverk, en taugaþenslu- og
vöðvakrampahöfuðverkir eru orsök-
in í rúmlega 7 af hverjum 10 höfuð-