Úrval - 01.08.1968, Blaðsíða 42

40
ÚRVAL
verkjartilfellum. Frummaðurinn dró
saman vöðvana til þess aS toga höf-
uðið niður á við, þ.e- niður á milli
axlanna, þegar hann reyndi að verja
sig fyrir úrhellisskúrum regnskóg-
anna. Nútímamaðurinn beitir oft
vöðvum í hálsi, kjálkum og höfuð-
leðri á alveg vissan hátt, þegar hann
vinnur við störf, sem krefjast ó-
breyttrar stöðu höfuðsins, t.d. þeg-
ar hann ekur á móti skærum fram-
ljósum eða í úrhellisrigningu, sem
takmarkar útsýlni. Hann „festir“
vöðvana þannig í vissri, ósveigjan-
legri stellingu. Sama gerir hann
einnig sem viðbragð gegn sálrænu
álagi.
Er hægt að fyrirbyggja þenslu-
og krampahöfuðverki? Lyf hafa ver-
ið reynd, en þau hafa verið gagns-
laus þangað til alveg nýlega. Það
er ekki lengra en 3 ár, síðan það
kom fram í rannsókn 5.000 sjúk-
linga, að ekkert lyf, sem reynt hafði
verið fram til þess tíma, hafði neitt
meiri áhrif en venjulegar „platpill-
ur“. Upp á síðkastið hafa væg róandi
lyf verið notuð með dálitlum ár-
angri. En þar er aðeins um bráða-
birgðahjálp að ræða, þar eð þau
breyta ekki orsök höfuðverkjanna.
Það getur einnig hjálpað að tala við
heimilislækninn um vandamálin.
Engin kvalastillandi eða deyfandi
meðul gagna að ráði. Athuganir, sem
gerðar hafa verið af dr. Friedman
við Montefioresjúkrahúsið og dr. A.
H. Elkind við bandarísku heilbrigð-
ismálastofnunina, benda til, að slík
lyf „beri aðeinps nokkurn árangur í
50—60% tilfella miðað við 40—45%
árangur náist, verður að draga úr
verkjum með kvalastillandi lyfi og
þenslu og krampa með deyfandi lyfi.
Þeir lýsa yfir því, að með því að
nota þessar tvær tegundir lyfja í
sameiningu, megi „hjálpa 71% sjúkl-
inganna.“
Dr- Seymour Diamond við Lækna-
skóla Chicagoborgar segir, að höfuð-
verkur sá, sem stundum hefur verið
kallaður „blues“-höfuðverkur, sé
stundum aðeins merki um dulið,
innibyrgt þunglyndi. En sá, sem fær
slíkan höfuðverk, verður jafnframt
niðurdreginn og leiður. Slíkur höf-
uðverkur kemur oft með reglulegu
millibili, oft um helgar og í leyfum,
og yfirleitt er hann verri að morgni
dags en að kvöldi. Hann er oftast í
hnakkanum. Venjuleg höfuðverkja-
lyf gera oft ekkert gagn, og róandi
lyf, sem draga oft úr þenslu- og
krampahöfuðverk, geta jafnvel
magnað þessa tegund höfuðverks.
Verkir í höfði og stundum einnig
verkir, sem dreifast niður í háls, öxl,
handleggi og fingur, geta stafað af
röskun á kjálkalið, sem stafar venju-
lega af því, að bitið hefur verið á
rangan hátt. Gera ætti ráð fyrir
þessum möguleika, einkum ef það
heyrist smellhljóð, þegar kjálkinn
er hreyfður. Það má nota lyf til þess
að draga úr vöðvakrampa í kringum
liðinn. Einnig getur tannlæknir bú-
ið um þetta á sérstakan hátt, þannig
að neðri kjálkinn ýtist smám sam-
an í rétta stöðu.
Slæmt ástand augna er ekki nein
meiri háttar orsök höfuðverkja, en
samt veldur slíkt stundum höfuð-
verk.
Augnlæknirinn Dan Gordon við
Cornellháskólann rannsakaði ein-
mitt þennan möguleika og komst að