Úrval - 01.08.1968, Blaðsíða 34

32
ÚRVAL
DEILUEFNI LÆKNANNA
Dr. Alfred Byrne sem skrilar um læknisfræðileg efni i The Sunday
Times, skrifaði nýlega grein um aivarlegt vandamál, sem læknar verða
nú að giíma við í sambandi við flutning líffæra á milli manna, en
nú er rætt mikið um vandamál þetta.
Hann bendir á það í greininni, að einn hentugasti gjafi heilbrigðra
líffæra, sem þörf er fyrir líffæraflutninga, sé fullvaxinn ungur maður
eða 'kona, sem holtið hefur óbætanlegar heilaskemmdir og haldið er
iiíandi með öndunarvél. En líffærum sjúklingsins hnignar um leið
og heilsu hans hnignar og hann færist nær dauðanum. Ætti læknum
því að leyfast að rjúfa tengslins milii sjúklinsins O'g öndunarvélar-
innar og binda þannig endi á iff sjúklingsins til þess að ná líffærum
úr líkama hans, meðan þau eru enn heilbrigð?
Prófessor Keith Simpson, yfirmaður deildar réttarfarslegrar lækn-
isfræði við Guy’s sjúkrahúsið í Lundúnum, er þeirrar skoðunar, að
læknum ætti að leyfast slrkt. Hann segir, að þegar um er að ræða
sjúklinga með óbætanlegar heilaskíemmdir, þá ætti að skoða allan
líkamann dáinn, en ekki aðeins heilann. Hann hefur stungið upp á því,
að læknum ætti að vera leyft að „taka burt líffæri og vefi til lækn-
isaðgerða til hjálpar öðrum, meðan vefjum er enn haldið við með
hjálp læknavísindanna."
En Ptoy Calne, prófessor í skurðlækningum við Cambridgeháskóla,
er á öðru máli. Samkvæmt. skoðun hans er það algerlega rangt að
gera nokkrar ráðstafanir snertandi hinn hugsanlega liffæragjafa
sjálfan . 1 þeim eina tilgangi að tryggja, að líffæri hans verði hæf til
líffæraflutnings.
sé aftur á móti skylda læknanna
að virða sjúklinginn sem mannlega
veru, þ.e. virða persónugöfgi hans.
rÝmsir guðfræðingar meðal lút-
herstrúarmanna hafa látið þá trú
í ljósi, að líknardeyðing sé siðferði-
lega réttlætanleg, ef hún bindur
endi á þjáningar þess, sem er hald-
inn ólæknandi sjúkdómi, einkum
ef sjúklingurinn óskar þess sjálf-
ur. Nú virðist vera tilhneiging til
þess að greina á milli „virkrar“ og
„óvirkar" líknardeyðingar, þ.e. að
leyfa öllu að hafa sinn eðlilega gang
án þess að grípa þar fram í.
Lækharnir eru einnig staddir í
þessu rökkurlandi óvissunnar, hvað
gervilíffæri snertir. Með hjálp gervi-
nýra og læknisaðferðar, sem nefnd
er „dialysis", er t.d. hægt að halda
sjúklingi lifandi næstum „óendan-
lega“ (auðvitað miðað við venju-
lega lengd mannsævinnar), þótt
hans eigin nýru séu hætt að starfa.
í þeim tilfellum, þar sem er að-
eins um bráðabirgðanýrnaskemmd
að ræða, skýtur ekkert siðfræðilegt
vandamál upp kollinum. Það er að-
eins í ólæknandi sjúkdómstilfellun-
um, þegar nýrað hefur hlotið var-
anlegar skemmdir og ógerlegt er að
bæta það, að ákvörðunin getur
fremur orðið heimspekilegs en
læknisfræðilegs eðlis. í þeim tilfell-
um heldur vélin sjúklingnum að-
eins lifandi, en það verður ekki um