Náttúrufræðingurinn - 2023, Qupperneq 10

1. tafla. Skrá um náttúruviðburði í Mývatnssveit og nokkrar heimildir. Skráðir eru þeir
viðburðir á síðustu þremur öldum sem eru líklegir áhrifavaldar í vistkerfinu, og helstu
almennar heimildir. Að mestu eftir grein höf. frá 2006.2 – A list, in chronological order, of
major events in the Mývatn area and some important references.
Ár
Years
Viðburður eða heimild
Event or source
1712 Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns. – First land registry.
1724–1729 Mývatnseldar. Hraun frá Kröflueldstöðinni rann í Mývatn.
– Eruptions in Krafla. Lava flow reaching the lake.
1746 Gos í Kröflueldstöðinni. – Eruption in Krafla.
1747 Jón Benediktsson ritar fyrstu lýsingu á náttúru Mývatns.
– First description of natural history written.
1819 Frederik Faber lýsir fuglafánu Mývatns.
– First scientific account of avifauna.
1895 Skúfönd skráð í fyrsta skipti á Mývatni. Hún er nú algengasta öndin
þar. – First record of Aythya fuligula at Mývatn – now the most
abundant duck species.
1913–1918 Mikill toppur í fjölda eggja hjá hávellu og hrafnsönd.
– Peak in egg harvest of Clangula hyemalis and Melanitta nigra.
1922–1924 Hámark silungsafla í Mývatni, veruleg veiði.
– Peak in charr Salvelinus arcticus catch.
1926–1931 Hámark í tekju toppandareggja.
– Peak in egg harvest of Mergus serrator.
1930 Fyrsti bílvegurinn (malarvegur) að Mývatni.
– First vehicle road reaches Mývatn.
1939 Fyrsta virkjun Laxár. – First hydropower plant on the Laxá.
1950+ Innfluttir minkar komast úr Laxárdal að Mývatni. Varpdreifing anda
sem yfirgáfu varphólma breytist hratt. – Introduced American mink
spread in area, rapid change in distribution of breeding ducks.
1950+ Silungsveiði á dráttum leggst af. Mikil aukning í netaveiði.
– Change in charr catching method from shore seining to gill netting.
1950+ Dregur úr engjaheyskap og áveitum en túnrækt og áburðarnotkun eykst.
– Change in haymaking from meadows and irrigated fields to fertilized fields.
1950+ Ferðamennska eykst. – Increase in tourism.
1967 Upphaf námagraftar í botni Mývatns. – Beginning of diatomite
extraction by strip-mining the bottom sediment of Lake Mývatn.
1967 Fyrsta gufuaflsstöðin við Mývatn.
– First geothermal power plant at Mývatn.
1970 Fyrsta skráða hrunið í andar- og silungsstofnum Mývatns. Fleiri
hrun fylgdu á eftir, 1976, 1983, 1988 og 1997. – First recorded
widespread crash in duck populations and the charr fishery,
followed by several repeated crashes.
1971–1974 Grundvöllur lagður að vatnafræðirannsóknum á Mývatni.1
– Basic limnology studies.
1974 Mývatnssveit og Laxá friðlýst með lögum, Náttúrurannsóknastöðin við
Mývatn stofnuð, upphaf vöktunar. – Mývatn region protected by law,
research station established, beginning of monitoring the biota.
1975–1984 Kröflueldar. – Eruptions in Krafla.
1978 Mývatn og Laxá sett á Ramsarskrána um votlendi með alþjóðlegt
verndargildi. – The Mývatn-Laxá region becomes Iceland’s first
Ramsar wetland of international importance.
1984 Birt fyrsta rannsóknarskýrslan með þeim niðurstöðum að breyttur
setburður vegna námavinnslu úr botni skaði vistkerfi Mývatns.
– First published report suggesting that change in sediment transport
caused by strip-mining was harming the Mývatn ecosystem.
2004 Lok kísilgúrvinnslu. – Diatomite extraction ended.
Náttúrufræðingurinn
98
Ritrýnd grein / Peer reviewed