Milli mála - 2023, Side 62

MILLI MÁLA
62 Milli mála 15/2/2023
sýldavíska ekki samin til að vera lesin upphátt. Það á hins vegar við
um bókina Du iz tak? eftir myndskreytinn og rithöfundinn Carson
Ellis (2016) og íslenska þýðingu verksins, Kva es þak?, eftir Sverri
Norland (Ellis 2021), sem eru viðfangsefni næsta kafla.
3.2. Mörgæsamál og skordýramál
Du iz tak? er lítil saga sem fjallar um hina óendanlegu hringrás lífs-
ins, þar sem sögusviðið er lífsferill einnar plöntu og skordýranna sem
búa í kringum hana. Sagan hefst með lítilli grænni spíru og prúð-
búinni meyjarflugu sem bendir á spíruna og spyr „Du iz tak?“
Skammt frá stendur önnur prúðbúin meyjarfluga hvumsa sem svarar
„Ma nazoot“. Brátt ber að fleiri skordýr sem virða spíruna fyrir sér en
átta sig ekki á því hvað hún er. Spíran vex og verður að plöntu og
skordýrin kynnast henni betur. Eftir því sem hún stækkar verður
samband skordýranna við plöntuna nánara. Þau sækja stiga til að
klifra upp í hana og byggja sér virki þar sem þau una og leika sér alla
daga. Á einum tímapunkti er virkinu og skordýrunum ógnað af and-
styggilegri kónguló en hún er sjálf hrifsuð burt af ránfugli og skor-
dýrin taka gleði sína á ný. Þau kætast svo og hrópa upp yfir sig af
hrifningu þegar plantan blómstrar og út springur dásamlegt blóm.
Svo fer að hausta og blómið visnar. Skordýrin kveðja virkið sitt og
hverfa á brott. Svo kemur vetur og plantan deyr og þá kemur vorið á
ný. Sagan endar þar sem við sjáum margar litlar grænar spírur og
prúðbúið skordýr sem horfir á spírurnar og spyr: „Du iz tak?“
Eins og fyrr segir er sagan skrifuð af myndskreytinum og rithöf-
undinum Carson Ellis (2016). Upprunalega átti hún að vera orða-
laus myndabók en þegar teikningarnar voru tilbúnar, fannst höf-
undinum vanta líf í bókina og ákvað þá að semja tungumál fyrir
skordýrin (Jan 2017). Ellis sagðist hafa sótt áhrif til barnaþáttanna
um Magga mörgæs (e. Pingu) en hann talar einmitt líka bullmál.
Það sem heillaði höfundinn við þættina um mörgæsirnar var ein-
mitt það að þær tala saman á tungumáli sem áhorfendur skilja ekki
en það finnst höfundinum færa áhorfendur nær heimi mörgæsanna
þar sem „allir og enginn skilur brandarana þeirra“. Ellis vildi skapa
svipuð áhrif fyrir lesendur með skordýramálinu (Jan 2017).
ES ÞAK G ÐASPRAÐA?
10.33112/millimala.15.2.3