Milli mála - 2023, Side 104

MILLI MÁLA
104 Milli mála 15/2/2023
Útdráttur
Svar við bréfi Fríðu:
Skáldkonan Arnfríður Sigurgeirsdóttir
og frænkan í vestrinu
Margar alþýðuskáldkonur og kvenrithöfundar fóru til Vesturheims á
síðustu áratugum 19. aldar og fyrstu árum þeirrar 20. Áhrif vestur-
ferðanna náðu þó til fleiri kvenna en þeirra sem freistuðu þess að
flytja sjálfar. Þessi grein fjallar um bréfaskipti tveggja náskyldra
kvenna en önnur þeirra, Petrína Guðmundsdóttir (1855–1928), flutti
til Norður-Dakóta árið 1893 ásamt eiginmanni og sonum þeirra
þriggja. Bróðurdóttir Petrínu, skáldkonan Arnfríður Sigurgeirsdóttir
(1880–1954), var barn að aldri þegar frænka hennar fór vestur.
Fljótlega eftir komuna fór Petrína að skrifa Sigurgeiri bróður sínum
og hvatti hann til þess að koma vestur með Arnfríði þar sem góður
aðgangur væri að barnaskólum. Ameríkubréfin hættu hins vegar að
berast í mörg ár. Af samanburði við aðrar heimildir má sjá að miklir
erfiðleikar höfðu tekið við og fjölskylda Petrínu hraktist milli byggða
í allnokkur ár.
Petrína fór loksins aftur að skrifa eftir að hún settist að í
Vatnabyggð í Saskatchewan 1905 þar sem fjölskyldunni farnaðist vel.
Arnfríður var þá orðin fullorðin kona og farin að yrkja vísur sem
birtust í blöðunum undir skáldanafninu Fríða. Hún fékk þó aldrei að
ganga menntaveginn eins og frænkan hafði vonast til enda hafði
faðir hennar lítið milli handanna en móðir hennar var fallin frá. Í Séð
að heiman (1952) lýsir Arnfríður reynslunni af því að alast upp sem
óbreytt „vinnumannsdóttir“ í augum samfélagsins en hún var náin
föður sínum og það var henni mikið áfall þegar hann féll frá 1911. Af
bréfum Petrínu má sjá að Arnfríður velti því alvarlega fyrir sér að
flytja vestur í kjölfar missisins enda átti hún sterkt fjölskyldunet í
Norður-Ameríku sem gat gripið hana. Úr ferðinni varð ekki en
bréfin sem hafa varðveist varpa ljósi á það hvernig alþýðukonur á
borð við Petrínu og Arnfríði gátu ræktað tengslin sín á milli þrátt
fyrir fjarlægðina.
SVAR VIÐ BRÉFI FRÍÐU
10.33112/millimala.15.2.4