Mímir - 01.07.1987, Síða 33

hún hvort þeir hefðu einhverjar athugasemdir
um þá staðreynd að margir New York-þúar
væru farnir að arka um í kúrekastígvélum.
Táknfræðingana langaði að ræða um allt annað
en stígvél, en þeir gengust inn á hugmynd
blaðamannsins engu að síður. Þegar Pines hafði
kynnt sér svör fræðimannanna lýsti hún því yfír
að með táknfræðinni væri þorin ný vísinda-
grein. Ritstjórn New York Times hefur líklega
verið sammála þessari yfirlýsingu, því greinin
þirtist í hinum virðulega hluta blaðsins, Science
Times.
Spurning blaðamannsins varðaði að sjálf-
sögðu fyrirbæri sem eldri vísindi hafa ekki get-
að skýrt. Hún vissi að textafræðingar og
Ameríkufræðingar (þeir sem leggja stund á
„American Studies“) gátu talað um kúrekagoð-
sögnina og að sálfræðingar gátu talað um
kúrekastígvélin sem tákn um veldi og vaxandi
áhrifaleysi New York-búa o.s.frv. En hún taldi
að hæfileiki táknfræðinga til þess að samtvinna
flóknar sögulegar og samtímalegar upplýsingar
við ákveðið hegðunarmynstur, sálfræðilegar
hvatir og stjórnmálalegar og hugmyndafræði-
legar aðstæður, hlyti að vera vísbending um að
hér væri um nýja vísindagrein að ræða. í grein
sinni segir Pines:
Nothing seems to trivial or to complicated to
semioticians to analyze. Take the matter of
cowboy boots, for instance. A New Yorker
who buys such boots is actually responding to
well-established myths about the cowboy in
our culture, and also to the new power of the
oil millionaires and ranchers who support the
Reagan Administration, says Dr. Marshall
Blonsky, a semiotician in the department of
comparative literature at the State University
ofNew York at Stony Brook.
„In both myths, the wearer of the cowboy
boots handles the world masterfully,“ says Dr.
Blonsky. „He is virile, self-reliant, free to
roam over the wide-open spaces that New
Yorkers lack, and has or supplies virtually
limitless energy.“ Nobody cares that real cow-
boys often Iead humdrum lives, he points out.
New Yorkers don‘t want real cowboy boots —
just the idea of cowboy boots. So they buy
boots made of Iizard or snake that serve as
symbols or signs of cowboy boots, in which
they can roam the city with a feeling of power,
but wouldn’t be much good for rounding a
cattle.17
Þetta var það sem stóð í blaðagreininni um
kúrekastígvélin. Þar fyrir utan eru nokkrar al-
mennar hugleiðingar um hvaðan tákn fá merk-
ingu sína, hvað það merkir að karlmaður færir
konu rós og hvers vegna kvikmyndin Casa-
blanca varð sígild, svo dæmi séu nefnd.
En það var sagan um kúrekastígvélin sem
sannfærði New York Times um að táknfræðin
væri vísindagrein. Skýringin á þessu er að sjálf-
sögðu sú að blaðamaðurinn gat notfært sér
þessa sögu gegn Reagan-stjórninni með því að
líta á kúrekastígvélin sem tákn um hollustu við
hægristjórnina.
Kannski eru það slík þrögð sem Maya Pines
hefur haft í huga þegar hún vitnar í Eco:
„Semiotics is the discipline of studying every-
thing that can be used in order to lie.“
En biaðamaðurinn bandaríski hefur þrátt
fyrir allt komist í tæri við fyrirbæri sem er
allrar athygli vert. Og það er sú staðreynd að
hin ýmsu vísindalegu líkön sem auðvaldssam-
félagið hefur úthugsað til að gera grein fyrir
vöruframleiðslu og hreyfingum vörunnar í
samfélaginu (dreifing og neysla) þau duga ekki
lengur til að útskýra jafn sáraeinfaldan hlut og
kúrekastígvél. Og þetta er að sínu leyti hluti af
kreppu vísindanna, eða öllu heldur kreppu
þekkingarinnar, sem gert hefur vart við sig á
Vesturlöndum á áttunda áratugnum. Það sem
kúrekastígvélin hafa afhjúpað fyrir blaðamann-
inum er einfaldlega það sem Þjóðverjar hafa
kallað Sinnkrise og enskir crisis of meaning. I
Danmörku hafa menn haft veður af þessari
kreppu fyrir tilstilli bókar eftir franska
heimspekinginn Lyotard, Þekking og samfélag
síðmódernismans, þar sem hann ræðir um
endalok hinna víðtæku frásagna. Þar er því
haldið fram að frásagnir í skáldskap jafnt sem
vísindum, sem lúta að merkingu tilverunnar,
séu ekki lengur trúverðugar og að vörur jafnt
sem merking hrærist skipulagslaust í tómarúmi
(,,simulacrum“).
33